آشنایی با شغل

مهندس پلیمر

کار مهندس پلیمر چیست

اگر شما به مشاغل مهندسی علاقه‌مندید، در ریاضی و شیمی هم قوی هستید و از کار کردن با مواد در سطح مولکول‌ها و اتم‌ها لذت می‌برید، شغل مهندسی پلیمر برای شما مناسب است.

شما به عنوان مهندس پلیمر محصولاتی را طراحی، تولید و یا اصلاح می‌کنید که در همه جا وجود دارند و همه ما تا حد زیادی به آن‌ها وابسته‌ایم. شاید در دنیای امروز زندگی بدون مواد و محصولات پلیمری بسیار سخت باشد. نمونه‌ای ساده از این محصولات عبارتند از مسواک، تیوب خمیردندان، دمپایی پلاستیکی، بسیاری از لباس‌ها، ظروف پلاستیکی و ملامینی آشپزخانه، جلد برخی از کتاب‌ها، بسیاری از قطعات تلویزیون، کامپیوتر. به هر حال اگر شما در صنعت پلیمرسازی کار کنید باید بدانید هر جا هستید، یکی‌ از فرآورده‌های‌ صنعت‌ پلیمر در اطراف‌ شما است‌. زیرا این‌ صنعت‌ در ساخت‌ رنگ‌ درها و دیوارهای‌ خانه‌ها و پوشاک‌، پوشش‌ کابل‌ها و سیم‌ها و هرآنچه‌ که‌ از لاستیک‌ یا پلاستیک‌ ساخته‌ شده‌ است‌، نقش‌ کلیدی‌ دارد.

پلیمرها به‌ دو دسته‌ طبیعی‌ و مصنوعی‌ تقسیم‌ می‌شوند. پلیمرهای‌ طبیعی‌ موادی‌ مانند ترکیب‌های‌ سلولزی‌، چوب‌، کاغذ و پشم‌ هستند. در مقابل، مواد پلیمری‌ مصنوعی‌ نیز از مواد نفتی‌ ساخته می‌شوند.

معمولا بر اساس گرایش‌های رشته مهندسی پلیمر در دانشگاه در مقاطع مختلف، متخصصان این حوزه وارد حوزه‌های مختلف در صنعت می‌شوند که عبارتند از:

• صنایع پلیمر
• پلیمریزاسیون
• نانو پلیمر
• تکنولوژی و علوم رنگ
• علوم و فناوری چاپ

مهندس‌ صنایع‌ پلیمر معمولا به طراحی و تولید محصولات‌ پلیمری‌ از قبیل‌ لاستیک‌، پلاستیک‌، الاستومر، رزین‌ و سایر مواد مورد نیاز صنعت‌ اشتغال دارد. مثلا استخوان‌های مصنوعی، دندان‌ مصنوعی‌ یا لنزهای‌ چشمی‌ (حوزه پزشکی)، لوله‌های آب و فاضلاب پلی اتیلن، کف‌پوش‌ها، کلیدهای برق، بسیاری از عایق‌های رطوبتی و گرمایشی (صنعت ساختمان)، برخی از قطعات هواپیما، بدنه سازه‌های پرنده (صنعت هوافضا) و بسیاری دیگر از محصولات و تجهیزات همه‌ از مواد پلیمری‌ ساخته‌ می‌شوند. در کل می‌توان گفت که مهندس صنایع پلیمر به شناخت، طراحی،‌ فرمولاسیون، آنالیز و بررسی خواص فیزیکی و مکانیکی سه ماده عمده لاستیک،‌ پلاستیک و کامپوزیت می‌پردازد. فعالیت‌های عمده این حوزه بر اساس فرایندهای اختلاط، آمیزه‌سازی، اصلاح سازی، آلیاژسازی، شکل‌دهی پلیمرها و نهایتا ساخت محصولات پلیمری از پلیمرهای مصنوعی و طبیعی است.

حوزه کاری مهندس پلیمر با گرایش پلیمریزاسیون با انواع کاتالیست‌های پلیمریزاسیون و بررسی‌های سینیتیکی و ترمودینامیکی واکنش‌های پلیمریزاسیون و همچنین توسعه فن‌آوری تولید پلیمرها در مقیاس نیمه‌صنعتی، با استفاده از روش‌های مدل‌سازی، شبیه‌سازی و طراحی فرایند‌های پلیمر شدن و سایر فرایندهای مرتبط سر و کار دارد.

مهندس پلیمر که در زمینه نانوفناوری یا نانو پلیمر تخصص دارد، در همه زمینه‌های پلیمر که با فناوری نانو در ارتباط است، فعالیت می‌کند. از این زمینه‌ها می‌توان به نانو کامپوزیت‌ها، نانو روکش‌ها، نانو الیاف پلیمری، نانو کاتالیزورها، نانو گویچه‌های پلیمری و نانو امولسیون‌های پلیمری اشاره کرد.

از سوی دیگر مهندس تکنولوژی و علوم رنگ به طراحی و تولید رنگ، روکش و پوشش‌های مختلف برای محصولات و مواد تولیدی پلیمری و غیر پلیمری می‌پردازد و از این طریق محصولات تولیدی صنایع مختلف را علاوه بر اینکه با کمک رنگ زیبا می‌کند، از آن‌ها نیز در مقابل خوردگی و از بین رفتن جلوگیری می‌کند. جالب است بدانید بحث خوردگی در دنیا بسیار پر اهمیت است و درصد قابل ملاحظه‌ای از هزینه‌های ملی در اقتصاد هر کشوری صرف مقابله با خوردگی می‌شود. مثلا در صنعت نفت و پتروشیمی ایران، خوردگی لوله‌ها و مخازن یکی از اقلام هزینه‌ای مهم و قابل توجه این صنعت است.

شما به عنوان مهندس پلیمر و فعال در حوزه تکنولوژی و علوم رنگ نباید در محیط کار خود حساس باشید و تحمل بوی مواد شیمیایی مختلف را داشته باشید و یا بیماری کوررنگی نداشته باشد تا هنگام ساخت رنگ دچار مشکل نشوید. همچنین گاهی اوقات باید در آزمایشگاه ساخت رنگ روی ماده مورد نظر برس بکشید، آهن را ببرید و سطوح فلزی را تمیز نمایید. اما در زمان ساخت رنگ کار شما ساده‌تر است و چیزی شبیه آشپزی می‌ماند که برای ساخت یک ترکیب جدید، رنگ‌ها و مواد مختلف را با هم مخلوط می‌کنید.

مدتس است در دانشگاه‌های کشور رشته مهندسی پلیمر با گرایش علوم و فناوری چاپ ایجاد شده است که در واقع شاخه‌ای از صنایع رنگ مهندسی پلیمر است. مهندسان پلیمری که این تخصص را کسب می کنند، حوزه کاری بسیار مشابهی با مهندس پلیمر حوزه علوم رنگ دارند. در واقع حوزه کاری آن‌ها تخصصی‌تر و به مباحث بخش چاپ از جمله فرمولاسیون و بهینه‌سازی انواع مرکب‌های چاپ، ارائه فرمولاسیون‌های مرکب برای مصارف خاص، فرمولاسیون مرکب های امنیتی و ... مرتبط است.

به طور کلی امروزه مواد پلیمری در صنایع مختلف بسیار پراهمیت هستند. برای مثال در صنایع برق، الکترونیک و مخابرات پلیمرهای مصنوعی به عنوان عایق‌های الکتریکی جایگاه بسیار مهمی دارند، به گونه‌ای که امروزه اگر پلیمرها نباشند، صنایع برق نمی‌تواند به اهداف خویش دست یابد. با توجه به گستردگی کاربردهای این مواد، فارغ‌التحصیلان و متخصصین رشته مهندسی پلیمر، توانایی‌های کافی در زمینه‌های بهره‌برداری در صنایع تولید و تبدیل پلیمر، ایجاد و برنامه‌ریزی واحدهای تولیدی تبدیل پلیمر خام به مواد مصرفی و اشتغال در مجتمع‌های بزرگ تولید پلیمر را دارا خواهند بود.

مسئولیت‌ها و وظایف مهندس پلیمر

• مهندس پلیمر وظایف متعددی بر عهده دارد اما مهم‌ترین آن‌ها که در صنایع مختلف مشترک است عبارتند از:
• طراحی فرمولاسیون  انواع پلیمرها و تهیه دستورات لازم برای ساخت آن‌ها
• طراحی فرمولاسیون  انواع رنگ‌ها (پوشش‌های پلیمری) و فرایند تولید آن‌ها
• طراحی فرمولاسیون انواع مرکب‌های چاپ
• طراحی، تولید و تبدیل پلیمرها بر مبنای فناوری نانو
• مهندسی تولید و نظارت بر کل فرآیند تولید رنگ و نیز کنترل کیفی محصولات تولیدی در کارخانجات تولید پوشش‌های پلیمری
• طراحی انواع پوشش‌های پلیمری مصنوعی در صنایع مختلف از جمله: صنایع برق و الکترونیک، صنایع غذایی و کاغذسازی و نیز فرمولاسیون و ساخت انواع مرکب‌های چاپ
• طراحی واحدهای ساخت مواد پلیمری از جمله لاستیک، پلاستیک و کامپوزیت
• طراحی فرمولاسیون انواع رزین‌های صنعتی اعم از رزین‌های آلکید، آمینو، فنولیک، اکریلیک، اپوکسی و …
• طراحی واحدها و فرآیندهای ساخت رزین‌های صنعتی و مهندسی تولید و کنترل کیفی آن‌ها
• کارشناسی تهیه پوشش‌ها  و نظارت بر اجرای عملیات رنگ‌آمیزی
• بازرسی پیمانکاری‌های رنگ‌آمیزی (عملیات آماده‌سازی و اعمال مواد پوششی) در صنایع بزرگی همچون صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، برق، آب، سازه‌های فلزی و بتونی، صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و …
  طراحی فرآیندهای رنگرزی انواع منسوجات بافته و نبافته، چرم و … ، نظارت بر عملیات رنگ‌رزی و نیز کنترل کیفیت محصولات رنگ‌رزی شده و …

مهارت و توانمندی‌های لازم مهندس پلیمر

• داشتن تسلط بر ریاضی، زبان، کامیپوتر  و یافته‌های علم شیمی: از آنجا که مهندسی پلیمر و مهندسی شیمی ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند (به طوری که مهندسی پلیمر در گذشته یکی از گرایش‌های مهندسی شیمی بود)، یک پلیمریست نمی‌تواند با شیمی بیگانه باشد. یعنی باید شیمی را بداند تا بتواند پلیمر را به درستی درک کند. همچنین رشته مهندسی پلیمر مانند همه رشته‌های مهندسی نیاز به داشتن فهم و درک بالایی از معادلات و محاسبات ریاضی دارد. مهندس پلیمر بایستی به زبان انگلیسی مسلط باشد و نحوه استفاده از رایانه را نیز بداند چون برای دسترسی به جدیدترین اطلاعات در رشته مهندسی پلیمر و طراحی و شبیه‌سازی فرآیندهای پلیمیری بایدبتواند  از شبکه اینترنت و نرم‌افزارهای کاربردی  به راحتی استفاده کند.
• داشتن توانایی جسمی: مهندس پلیمر باید از توانایی های جسمی لازم برای کار با تجهیزات آزمایشگاهی و کار در کارخانه و همچنین حس بینایی قوی برای تفکیک رنگ‌های مختلف نیز برخوردار باشند.
• توانایی کار تیمی: قدرت برقراری ارتباط موثر با دیگران، توانایی انتقال مفاهیم به دیگران (مثل کارگران کارخانه یا مدیران ارشد) نیز از دیگر توانمندی های لازم است برای اینکه شما یک مهندس پلیمر موفق شوید.

نرم‌افزارهای کاربردی و مفید برای مهندس شیمی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های لازم برای مهندس پلیمر، تسلط کافی بر نرم‌افزارهای تخصصی حوزه مهندسی پلیمر است. اگر به بررسی اجمالی آگهی‌های استخدامی مهندس پلیمر بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرمایان، شرکت‌ها و سازمان‌ها یکی از شرایط جذب مهندس پلیمر را تسلط بر نرم‌افزارهای مربوط به حوزه مهندسی پلیمر قرار داده‌اند. بنابراین اگر می‌خواهید در شغل مهندسی پلیمر موفق باشید و به راحتی شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه پلیمر پیدا کنید یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی پلیمر یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست. برخی از مهم‌ترین نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی پلیمر در جدول زیر فهرست شده‌اند:

تحصیلات لازم و   بازار  کار مهندس پلیمر

اگر می‌خواهید مهندس پلیمر شوید، بهترین و کوتاه‌ترین روش، وارد شدن در دورره کارشناسی «مهندسی پلیمر» در گرایش «صنایع پلیمر» یا «تکنولوژی و علوم رنگ» است. امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در گرایش‌های مختلف در رشته مهندسی پلیمر وجود دارد. البته در حال حاضر بسیاری از مهندسان پلیمر فارغ‌التحصیل رشته شیمی هستند زیرا همان طوری که گفته شد اساس و پایه علم پلیمر، علم شیمی است.

امروزه‌ بیش‌ از ۵۰% قطعات‌ خودروها از مواد پلیمری‌ ساخته‌ می‌شود. در صنایع‌ برق‌، الکترونیک‌ و مخابرات‌ نیز پلیمرهای‌ مصنوعی‌ به‌ عنوان‌ عایق‌های‌ الکتریکی‌ جایگاه‌ بسیار مهمی‌ دارند. در صنعت‌ پوشاک‌ نیز پلیمرها موثر هستند. در صنایع‌ حمل‌ و نقل‌، صنایع‌ نظامی‌، پزشکی‌، کشاورزی‌ و بسته‌بندی‌ کاربرد مواد پلیمری‌ بسیار گسترده‌ است‌. لذا فارغ‌التحصیلان گرایش‌های مختلف مهندسی پلیمر به خصوص صنایع پلیمر، پلیمریزاسیون و نانوپلیمر در حوزه‌های مذکور می‌توانند مشغول به کار شوند و با توجه به جدید بودن بسیاری از دستاوردهای این صنعت در دنیا و رقابت بسیار زیاد کشورها برای تولید محصولات جدید و با ارزش افزوده بالا، فرصت‌های نوآوری و خلاقیت برای شما به عنوان مهندس پلیمر در همه صنایع فراوان است و میزان موفقیت شما تا حد زیادی بستگی به میزان علاقه مندی و پشتکار خودتان دارد.

 

جست‌وجوی آگهی

استخدام مهندس پلیمر و رنگ

اما فارغ‌التحصیلان‌ مهندسی‌ پلیمر در گرایش‌‌های مرتبط با رنگ از جمله تکنولوژی‌ و علوم‌ رنگ‌، صنایع رنگ و علوم و فناوری چاپ نیز می‌توانند در کارخانجات‌ رنگ‌سازی‌ به‌ تولید رنگینه‌های‌ مصنوعی‌ بپردازند. از سوی دیگر امروزه‌ صنعت‌ پوشش‌دهی‌ بسیار گسترش‌ یافته‌ است‌ تا جایی‌ که‌ در کنار هر صنعت‌ مادر حتما یک‌ صنعت‌ پوشش‌دهی‌ حضوری‌ فعال‌ دارد. از دگمه‌های‌ یک‌ پیراهن‌ و سگک‌ کفش‌ گرفته‌ تا دستگیره‌ درها و نیز پوشش‌های‌ صنعتی‌ مثل‌ ضد خوردگی‌ و پوشش‌های‌ تزئینی‌. شما به عنوان متخصص پلیمر و مخصوصا با تسلط بر تکنولوژی و علوم رنگ با کمی تلاش و پیگیری، می‌توانید جذب این صنایع شوید و با خلاقیت و پشتکار خودتان، مراحل پیشرفت شغلی و افزایش درآمد را به سرعت طی کنید.

همچنین شما به عنوان مهندس پلیمر می‌توانید در کلیه صنایع بزرگ و کوچک تولید پلیمرها و همچنین در صنایع تبدیل پلیمر نظیر صنایع لاستیک، پلاستیک، الیاف مصنوعی، رزین‌سازی، کفش‌سازی، چسب‌سازی، کامپوزیت‌ها و کاغذسازی مشغول به کار شوید و یا در مراکز تحقیقاتی پلیمرها در دانشگاههای کشور، تحقیق و تدریس کنید و یا اینکه در دفاتر مهندسین مشاور و واحدهای برنامه‌ریزی صنایع تولید پلیمر و وزارتخانه و سازمان های دولتی مربوطه استخدام شوید.

شخصیت‌های مناسب شغل مهندسی پلیمر

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.

برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید