آشنایی با شغل
باستان‌شناس

آشنایی با شغل باستان‌شناس

اگر عاشق تاریخ هستید و از کاوش و جستجو لذت می‌برید، این شغل برای شما مناسب است.

 

 

کار باستان‌شناس چیست

مطالعه در آثار گذشتگان و یادمان‌های تاریخی و باستانی در جهت شناسایی هویت ملی و بازسازی فرهنگ‌های باستانی را باستان‌شناسی گویند. روشن کردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی بر عهده باستان‌شناسی است. پیشینه‌های تاریخی هر کشوری میراث آن و زمینه‌ای برای جذب گردش‌گر به آن کشور هستند.

باستان‌شناس محققی است‌ که‌ شواهد لازم‌ برای‌ تحقیقات‌ خود را از طریق‌ بررسی‌، پژوهش‌ و کاوش‌ در نقاط‌ مختلف‌ جهان‌ که‌ روزی‌ محل‌ تردد، سکونت‌ یا هر نوع‌ فعالیت‌ انسانی‌ بوده‌ است‌، به‌ دست‌ می‌آورد‌ و سعی‌ دارد تا گذشته‌ را بر اساس‌ یافته‌های‌ خود بازسازی‌ کند. او با مطالعه مکان‌ها و اشیای قدیمی، اطلاعات زیادی از زمان‌های گذشته هر سرزمینی استخراج می‌کند. باستان‌شناس می‌تواند در زمینه جغرافیایی خاص (مانند ایران‌شناسی)، یا یک دوره تاریخی خاص (مانند دوره هخامنشی) یا یک نوع اشیای باستانی (مانند سفال‌گری) تخصص داشته باشد. به طور کلی باستان‌شناسی سه مرحله دارد:

  • کشف و شناسایی مکان‌های آثار باستانی: در این مرحله باستان‌شناس به کمک روش‌های مختلف مانند استفاده از ویرانه بناها، استفاده از اطلاعات موجود در کتاب‌های تاریخی و سفرنامه‌ها مکان‌های تاریخی را شناسایی می‌کند.
  • کاوش و حفاری: این مرحله مهم‌ترین و مشکل‌ترین بخش کار باستان‌شناس است. او در کاوش و حفاری، از دانش، تجربیات و مهارت‌های خود استفاده می‌کند. در این مرحله دقت و صبر بسیار مهم است در غیر این صورت  با انجام اشتباهی کوچک صدمه‌ای بزرگ به آثار و بناهای تاریخی در حال کاوش وارد می‌شود.
  • استخراج و تنظیم اطلاعات: در این مرحله اشیا و بناهای کشف شده استخراج و با بررسی ویژگی‌ها و مشخصات‌شان، اطلاعات تاریخی آن‌ها به دست می‌آید. برای تعیین قدمت آن‌ها معمولا از راه‌های مختلفی از جمله بررسی سکه یا کتیبه‌ای که همراه آن‌ها بوده، روش لایه‌نگاری (بررسی لایه‌های زمینی که آثار در آن بوده‌اند) استفاده می‌کنند.

 

باستان‌شناس باید ذهنی پویا و جستجوگر، دقت بالا و توجه زیادی به جزئیات داشته باشد. برخی از ابزاری که در حین کار  از آن‌ها استفاده می‌کند شامل کلنگ، بیل، بیل‌چه، برس، قلم، طناب و بند، قطب‌نما، شابلون، شاغول، دوربین عکاسی، فیلم‌برداری و نقشه‌برداری‌ و لوازم طراحی هستند. او معمولا باید به صورت تمام‌وقت کار کند. البته به هنگام عملیات حفاری و کاوش، تعیین ساعت معنایی ندارد و باستان‌شناس تا اتمام کار معمولا مشغول است. محل کار او بسته به نوع کار، متنوع است و می‌تواند ادارات و آزمایشگاه‌های مرتبط، موزه‌ها  یا فضاهای بیرونی و در شرایط مختلف آب و هوایی باشد.

وظایف باستان‌شناس

بسته به نوع تخصص، وظایف باستان‌شناس عبارتند از:

  • شناسایی مکان‌های باستانی برای مطالعه با استفاده از روش‌های عکاسی هوایی و نقشه‌برداری
  • شرکت در برنامه‌های کاوش (و گاهی حفاری) به عنوان عضوی از یک گروه
  • گزارش درباره مکان‌ها و اشیای یافت شده از طریق عکاسی، نقشه‌کشی  و یادداشت‌های دقیق با جزئیات کامل
  • بررسی و دسته‌بندی اشیای یافته شده
  • استفاده از تجهیزات و ابزار آزمایشگاهی برای بررسی اشیای یافت شده
  • استفاده از کامپیوتر برای شبیه‌سازی مکان‌های باستانی
  • تهیه و ارائه گزارش‌های لازم از نتایج تحقیقات و بررسی‌ها
  • دسته‌بندی و به نمایش گذاشتن آثار باستانی در موزه‌ها

باستان‌شناس همچنین ممکن است به کارهایی مانند انجام تحقیقات، نوشتن مطالب مرتبط با کار خود برای روزنامه‌ها و مجلات، نوشتن کتاب یا تدریس در دانشگاه‌ها بپردازد.

مهارت و دانش مورد نیاز باستان‌شناس

  • ذهنی پویا و کاوشگر همراه با قدرت تجسم خوب
  • دقت و توجه به جزئیات
  • مهارت‌های برنامه‌ریزی و سازماندهی به خصوص وقتی سرپرستی گروهی از باستان‌شناسان را بر عهده داشته باشد
  • مدیریت زمان و توانایی انجام کارها در موعد مقرر
  • داشتن پشتکار و استقامت
  • توانایی کار تیمی یا رهبری یک تیم
  • مهارت‌های ارتباطی خوب
  • توانایی نوشتن گزارش
  • آشنایی با زبان انگلیسی
  • داشتن اطلاعات تاریخی و جغرافیایی درباره ایران و کشورهای همسایه
  • توانایی کار با کامپیوتر و اینترنت
  • توان بدنی مناسب برای کار در شرایط سخت آب و هوایی
  • داشتن علاقه به طبیعت و کار در آن

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل باستان‌شناس

علاقه‌مندان به این شغل برای کسب دانش و تخصص لازم باید در رشته باستان‌شناسی در دانشگاه‌های کشور تحصیل کنند. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری در دانشگاه‌های ایران وجود دارد. ضمنا گذراندن دوره‌های کارآموزی حین و بعد از تحصیل در کسب مهارت و تخصص بسیار موثر و مفید هستند. باستان‌شناس می‌تواند در سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط دولتی و خصوصی مانند سازمان میراث فرهنگی، موزه‌ها کار کند. در صورت داشتن مهارت و دانش لازم می‌توانید در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی هم تدریس کند. انجام کارهای تحقیقاتی نیز زمینه کاری دیگری است که می ‌تواند در آن وارد شود. در سال‌های اخیر تعداد اندکی شرکت خصوصی تاسیس شده‌اند که کار حفاری و کاوش را با مجوز سازمان میراث فرهنگی، انجام می‌دهند که این می‌تواند در جهت افزایش فرصت‌های شغلی باستان‌شناسی امیدوار کننده باشد. در مجموع رقابت برای یافتن شغل در این بخش بسیار زیاد و سخت است.

شخصیت‌های مناسب شغل باستان‌شناس

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.

 

برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید

 

ای استخدام

از تجربیات دیگران استفاده کنید!

مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.

۳۵ نظر برای آشنایی با شغل باستان‌شناس

  • د
    دنی
    ۷ دی ۱۴۰۲، ۱۲:۳۱
    سلام، یه نکته خیلی مهم دیگه هم بود که اشاره نکردید، من جوانی هستم به شدت دنبال ماجراجویی و کسب تجربه های خفن، ولی دست روزگار اصلا به چیزی که میخوام نرسیدم، و مهم ترین چیزی که دنبالش هستم اینه که میخوام هر روز نسبت به دیروز یه چیز جدید یاد بگیرم یا یه کار متفاوت انجام بدم، ایا اگه بیام تو باستان شناسی راهم درسته یا باید رشته دیگه ای بخونم؟
    • ر
      رمضان
      ۶ آذر ۱۴۰۲، ۲۱:۰۹
      سلام من هم کارشناس باستان شناسی دارم فارغ التحصیل نود پنچ هستم متاسفانه استخدامی هیچ حا ندارع حتی بعنوان آبدارچی دوستای بنده دکترا و ارشد فارغ شدن بدبخت تر از من هستن ارشد هم 75شدم نرفتم از شما خواهش میکنم این رشته رو نخونید زندگی و آینده خود را تباه نکنید 👆🖤
      • ص
        صادقق
        ۴ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۱۰:۲۵
        سلام بچه ها منم ارشد باستان شناسیم با کلی امید و ارزو رفتم این رشته ولی الان بیکارم
        دوستام و فامیل با دیپلم و فوق دیپلم رشته های دیگه شاغل شدن و دارن منو مسخره میکنن که این همه سال که درس خوندی می رفتی کارگری میکردی الان برای خودت کسی بود
        لطفا لطفا لطفا کسی این رشته را برای درس خوندن انتخاب نکنه چون تهش پوچه
        • ع
          علی
          ۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ۱۹:۳۲
          سلام اهل کجا و شغلتون چیه دوستان نیاز به کار سراغ دارید معرفی کنید
          • پ
            پژوهشگر
            ۱۶ شهریور ۱۴۰۳، ۱۹:۰۱
            سلام. اگر برای رشته باستان شناسی کاری دارید لطفا اطلاع بدید. ترجیحا تهران. خیلی ممنونم از لطفتون
          • ا
            ارشک
            ۳ مهر ۱۴۰۲، ۲۲:۳۹
            بله منم فوق لیسانس باستان شناسی دارم همین مشکلو دارم مشکل از ما و رشته نیست مشکل از بالاست
          • ن
            ندا
            ۲۶ دی ۱۴۰۱، ۱۶:۱۸
            سلام من 39 سالمه، دیپلم علوم انسانی دارم. میتونم تو کنکور رشته باستان شناسی شرکت کنم یا شرایط سنی داره؟ یا آموزشگاه خاصی هست که توی دوره هاش شرکت کنم
            • ب
              بهروز
              ۵ آذر ۱۴۰۱، ۱۳:۲۳
              سلام.من هم علاقه زیادی به تاریخ و تمدن بشر هستم اما بیشتر از همه عاشق باستان و تمدن پادشاهان قدرتمند ایران عزیزم هستم متاسفانه دراین مورد شرایط تحصیل نداشتم اما ب لطف خدا چیزهایی از تاریخ و تمدن های بشر اگاهم ک در هیچ کتاب و مکتبی درموردش نوشته و تدریس نشده .کاش یه دوسته باستان شناس قوی با مجوز های دولتی داشتم ....واقعا قلبا میگمم حیف کسیو ندارم .ایرانه ما با عظیم ترین تمدن و ثروت .وقدرت های خاصی ک به مغز هر کسی خطور نمیکنه پنهان و ناشناخته باقی مونده...ایرانه ما لایقه بهترین هاس ....حیففف
              • ف
                فاطمه
                ۱۴ تیر ۱۴۰۱، ۲۱:۰۹
                من دهم انسانی هستم عاشق تاریخ و باستان شناسی از بچگی بودم تا الان و هرروز بیشتر بهش علاقه مند میشم به عشق تاریخ اومدم انسانی پشیمونم نیستم میخواستم در رابطه با باستان شناسی راهنماییم کنید
                • ف
                  فاطیما
                  ۷ دی ۱۴۰۱، ۰۱:۴۵
                  من هم مثل تو از اول دبیرستان به تاریخ علاقه مند شدم و الان دانشجوی باستان شناسی هستم رشته باستان شناسی خیلی سطح بالا و فراتر از تاریخه یک دانشگاه ملی در سیستان گمون کنم بدون کنکور از این رشته میپذیره اما بقیه با کنکورن من بهت توصیه میکنم برای کنکور تمرکزت روی ریاضی،تاریخ و جغرافیا باشه جزو اولویت های دانشگاه هم شهید بهشتی تهران رو بزنی منم الان شهید بهشتی هستم در بین همه دانشگاه هایی که این رشته رو دارند فقط شهید بهشتی کار میدانی در دوره کارشناسی داره و خیلی به این رشته اهمیت میدن و مدام در سفری
                • ع
                  عرفان
                  ۲ آذر ۱۴۰۰، ۲۰:۴۴
                  سلام دوستان، ببخشید من میخواستم بدونم برای رفتن به رشته باستان شناسی باید کنکور هنر داد یا انسانی، لطفا راهنمایی کنید :)
                  • آ
                    آرزو
                    ۳۰ آذر ۱۴۰۰، ۰۲:۰۲
                    سلام باستان شناسی انسانی باید بخونی من تا ارشد خوندم فایده نداره پیشنهاد میدم یا موزه داری بخونید یا گردشگردی یا مرمت آثار تاریخی
                    • م
                      محمد مهدی
                      ۱۴ مرداد ۱۴۰۱، ۰۱:۱۸
                      از رشته هنر هم میشه
                      • ش
                        شکیلا
                        ۲۰ بهمن ۱۴۰۱، ۱۸:۴۴
                        سلام من دانشجوی مدیریت گردشگری هستم ولی به باستان شناسی خیلی علاقه دارم چطور میتونم خودم و به سمت باستان شناس شدن ببرم؟
                      • ف
                        فاطیما
                        ۷ دی ۱۴۰۱، ۰۱:۴۵
                        انسانی
                        • P
                          Parmis
                          ۳ خرداد ۱۴۰۲، ۲۱:۲۹
                          سلام منم امسال کنکور دارم چ رشته ای بخونم خوبه و بازارکار داره ب تاریخ ،باستان شناسی و اینجور چیزا خیلی علاقه دارم شما از رشتتون راضی هستید ؟برگردین عقب بازم همین باستان شناسی رو انتخاب میکنید؟
                      • ز
                        زهرا بازیار
                        ۸ مهر ۱۴۰۰، ۱۵:۴۵
                        شما باید کنکور هنر یا انسانی بدین
                        • م
                          مسعودحسینی
                          ۲۳ بهمن ۱۳۹۹، ۱۳:۲۵
                          با سلام من دیپلم کار دانش دارم.و الان میخوام مدرک باستانشناسی بگیرم باید کجا مراجعه کنم با تشکر
                          • f
                            fati7
                            ۱۳ آبان ۱۳۹۸، ۱۹:۲۳
                            من سال یازدهم دبیرستانم. رشتم تجربیه اما نمیدونم میشه رشتشو خوند یا نه! یعنی باید خارج درس بخونم؟؟؟
                            نظرتونو بگین
                            • ن
                              نیلا
                              ۶ دی ۱۳۹۸، ۰۰:۴۶
                              شما باید کنکور انسانی یا هنر بدید تا بتونید در دانشگاه باستانشناسی بخونید.
                            • آ
                              آرمان امیری
                              ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶، ۲۳:۰۶
                              سلام. من در خصوص موجودات انسان نمای باستانی که سه گونه هستند و گونه ای آبزی و دارای دو سر و فرهنگ آنها که همانند مصرباستان است و تندیس ها و اسکلت های آنها که کشف کرده
                              ام اطلاعاتم را کجا عرضه کنم. ممنون
                              • ب
                                بابک قیصری
                                ۲۰ مرداد ۱۳۹۸، ۲۲:۰۴
                                سلام.من دیپلم کارو دانش هستم.و بعد 33 سال تازه به علاقه و هدفم که باستان شناسیه پی بردم.خواهشن راهنمایی کنید چگونه میتوانم شروع کنم و در دانشگاه مشغول شوم.نیاز مالی ندارم و برای پولش انتخاب نکردم.صرفا فقط علاقه علاقه علاقه.ممنون
                                • م
                                  مسعودحسینی
                                  ۲۳ بهمن ۱۳۹۹، ۱۳:۲۴
                                  با سلام من دیپلم کاردانش دارم.الان علاقه به باستان‌شناسی دارم،و میخوام مدرک بگیرم باید کجا مراجعه کنم ممنون
                              • ج
                                جلال عبدی
                                ۳۰ فروردین ۱۳۹۵، ۱۰:۴۰
                                من سواد کمی دارم ولی عاشق چیزهای تاریخیم خیلی دوست دارم باشماهمکارشوم
                                • پشتیبان چهار
                                  ۳۰ فروردین ۱۳۹۵، ۱۰:۵۰
                                  با سلام
                                  کاربر عزیز برای اطلاع از آخرین آگهی های مربوط به رشته، تخصص و موقعیت شغلی در شهر و استان خود اینجا را کلیک کنید.
                                  با تشکر
                                • ح
                                  حسین
                                  ۱۳ فروردین ۱۳۹۵، ۰۶:۱۷
                                  سلام.من دیپلم کارو دانش هستم.و بعد 33 سال تازه به علاقه و هدفم که باستان شناسیه پی بردم.خواهشن راهنمایی کنید چگونه میتوانم شروع کنم و در دانشگاه مشغول شوم.نیاز مالی ندارم و برای پولش انتخاب نکردم.صرفا فقط علاقه علاقه علاقه.ممنون
                                  • محتوا گذار شش
                                    ۱۳ فروردین ۱۳۹۵، ۱۰:۵۵
                                    با سلام
                                    کاربر عزیز برای اطلاع از آخرین آگهی های مربوط به رشته ، تخصص و موقعیت شغلی خود اینجا کلیک کنید.
                                    موفق باشید
                                  • م
                                    محمدعلی
                                    ۲۷ بهمن ۱۳۹۴، ۰۲:۰۵
                                    سلام من رشتم معماری هست وبعد از گرفتن دیپلم میخوام ب رشته باستان شناسی بروم.میشود آیا؟؟ج رو ب ایمیلم بفرستید مرسی
                                    • S
                                      Sefidbarfi
                                      ۲۵ اسفند ۱۳۹۴، ۱۵:۰۰
                                      سلام خسته نباشید
                                      میخواستم بدونم شما رفتید رشته باستان شناسی چه جوریه شرایطش چیه سخت نیست؟ اگه ممکنه زوتر جواب بدید ممنون
                                    • م
                                      مریم
                                      ۸ بهمن ۱۳۹۴، ۱۳:۳۹
                                      شما اومد میزان درآمد در امریکارو گذاشتی؟تو ایرانو چرا نمی گی. تو ایران پولم بدی برا باستان شناسی کار نیست. بدترین رشته تو ایران همینه. مارو با آمریکا و اروپا مثال نزن
                                      • ف
                                        فاطیما
                                        ۸ بهمن ۱۳۹۴، ۱۳:۳۷
                                        شغل باستان شناس؟ واقعا چرا این واقعیتو نمی گین که باستان شناسی رشته ایه که بیشترین میزان فارغ التحصیلان بیکار رو در ایران داره؟ یه سری به سایتای استخدامی بزنید. ببینید تو قسمت نظرات چند دکتر و فوق لیسانس باستان شناسی دارن آه و ناله می کنن از بیکاری. سالانه 500 فارغ التحصیل ارشد باستان شناسی بدون حتی یک نفر جذب نیرو از این رشته داریم. فقط به فکر پول نباشید. واقعیت رو به جوونا بگین. من ارشد باستان شناسیم
                                        با معدل عالی از یه دانشگاه عالی
                                        دو ساله بیکارم. تورو خدا هرکی این متنو می خونه هیچ وقت دنبال این رشته نره
                                        تهش بیکاریه. پوچیه
                                        حتی اگه دانشجوی این رشته ای تا دیر نشده انصراف بده
                                        اشتباه ماها رو تکرارش نکن
                                        • ا
                                          الهه
                                          ۸ آبان ۱۳۹۵، ۲۳:۱۴
                                          فاطیما جان درست میگن..
                                          من دانشجوی ارشد باستان شناسی دانشگاه زاهدانم.. هیچ کاری برای این رشته نیست.. همه بچه ها پشیمونن که این رشته رو انتخاب کردن.. حیف علاقه ی زیادی که به این رشته داشتم.. بخاطر اینکه به رشته ما بها داده نمیشه علاقه من هم کم کم از بین رفت.. الان متنفرم از رشتم.. البته در ایران اینطوریه..
                                          حتی در آزمونهای دولتی مثل آموزش و پرورش و جاهای دیگه نمیتونیم شرکت کنیم اصلا رشته مارو نداره. حداقل اجازه نمیدن امتحانشو بدیم بابا شاید قبول شدیم خب.. یعنی حتی معلم تاریخ هم نمیتونیم بشیم مای بدبخت؟ عجب وضعیه...
                                          • ا
                                            احسان
                                            ۱۶ فروردین ۱۳۹۷، ۱۰:۰۰
                                            منم فارغ التحصیل رشته باستان شناسیم و بی کار بخدا بزرگترین اشتباه زندگیم انتخاب رشته باستان شناسی بوده .این رشته تو ایران فقط برای کسایی خوبه که دغدغه مالی نداشته باشن
                                            • آ
                                              آرش
                                              ۳۰ آبان ۱۳۹۷، ۰۷:۵۸
                                              کاش یه آشنا داشتم تو رشتا باستانشناسی عاشق این رشته هستم دوست دارم همه جارو برسی کنم منطقمون باستانیه هر گوشه رو یکم حفاری میکنند یه چیزی میرنه بیرون حیف که تو ایران بها نمیدند
                                            • م
                                              محمد مهدی
                                              ۱۴ مرداد ۱۴۰۱، ۰۱:۲۶
                                              اگر آدم احل کار باشه چه این کار چه هر کار دیگر رو انجام میده. این کار در ایران بده در کشور های دیگه چی بعدشم حالا چون تو ایران این شغل بده باید ولش کنیم که همین طور باستان شناس از اروپا بیاد و کار کنه خب معلومه به ما کار نمیرسه

                                          لطفا سوالات و نظرات خود را بیان کنید

                                          ثبت پاسخ