آشنایی با رشته باستان‌شناسی

باستان‌شناسی با دستیابی به راه حل‌هایی که انسان گذشته برای مسائل گوناگون یافته بود به ما امکان می‌دهد تا به کمک ابزار نوین کارآمدترین پاسخ‌ها را برای مسائل مشابه امروزی بیابیم.

برای دریافت اخبار و اطلاع از آگهی‌های استخدام بانک‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی در ایمیل و گوشی همراه خود اینجا کلیک کنید.

معرفی اجمالی رشته باستان‌شناسی

رشته باستان‌شناسی در ایران زیر مجموعه رشته علوم انسانی به حساب می‌آید. البته از چند سال پیش دانشکده‌های هنر نیز اقدام به راه‌اندازی این رشته در مقطع کاردانی کردند اما به ناچار دانشجویانی که در این مقطع و در دانشکده‌های هنر فارغ‌التحصیل شدند، پس از یک دوره دیگر شرکت در کنکور سراسری می‌توانند تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی و در زیر مجموعه علوم انسانی ادامه دهند.

در رشته باستان‌شناسی دانشجویان بیش از ۱۳۰ واحد درسی را در زمینه های پیش از تاریخ (دوره‌های پارینه‌سنگی، میان‌سنگی و نوسنگی)، دوره تاریخی و دوره اسلامی می‌خوانند. همچنین دانشجویان باید یک فصل نیز که معمولا یکی از دو ترم آخر دانشجویان است، در محل حفاریی که دانشگاه در نظر می‌گیرد حضور یابند و مهارت‌هایی را در این زمینه بیاموزند. برخی رشته باستان‌شناسی را با تاریخ یکی می‌دانند یا این که این رشته را کاملا مشابه رشته تاریخ به حساب می‌آورند اما در این باره باید تاکید کنم که این دو رشته اگرچه مشابهت‌هایی با هم دارند اما یکی به حساب آوردن این دو هم اشتباه است.

رشته باستان‌شناسی تا مقطعی (تقریبا از زمانی که بشر توانست بنویسد) از برخی اطلاعات رشته تاریخ استفاده می‌کند اما همه آن را به کار نمی‌گیرد. باستان‌شناسی از یک سو مسیر تاریخ را تعیین می‌کند و از سوی دیگر مادر تاریخ است. روشن کردن گذشته هر جامعه از جهت مسائل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا مذهبی از اصول اساسی این رشته است. هدف از تحصیل در این رشته، تربیت نیروی متخصص و کارآمد برای بررسی و شناسایی آثار تاریخی و کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق مختلف کشور، همچنین تامین کادرهای تحقیقی، فرهنگی و هنری سازمانی مربوط می باشد. رشته باستان‌شناسی در مقطع کارشناسی به مطالعه آثار باستانی سه دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی می‌پردازد. دانشجویان در طی چهار سال با آثار باستانی دوران پیش از تاریخ ایران، بین‌النهرین و مصر و تمدن و فرهنگ اسلامی آشنا می‌شوند. باستان‌شناس فردی است که در محل‌های باستانی کاوش می‌کند، یافته‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد و پس از تعیین ارزش مادی و معنوی و تخمین قدمت آثار، آن‌ها را در بازارهای عتیقه به فروش می‌رساند.

زیرشاخه‌ها و کاربرد

باستان‌شناسی در مقطع کارشناسی دارای گرایش و زیر شاخه خاصی نیست و در طی دوره آموزشی چهار ساله درس‌ها در هفت ترم ارائه می‌شود و یک ترم حفاری در محل ارائه داده می شود. طی چند سال گذشته به طور متوسط در هر سال ۹۵ نفر در رشته باستان‌شناسی پذیرفته شده‌اند. در ضمن رشته باستان‌شناسی در ایران تا مقطع دکترا تدریس می‌شود. داشتن اطلاعات مناسب در زمینه تاریخ و جغرافیای ایران و کشورهای همسایه و همچنین تسلط به زبان انگلیسی برای دانشجویان این رشته ضروری به نظر می‌رسد. باستان‌شناسی با کار و تلاش در گرمای کویر و در سرمای کوهستان و با تحمل سختی‌ها و مشکلات بسیار همراه است. معروف است که می‌گویند باستان‌شناسی ۵۰ درصد روی زمین و ۵۰ درصد زیر زمین است. به همین دلیل باستان‌شناسی نمی‌تواند برای افراد علاقه‌مند به پشت میز نشینی رشته مناسبی باشد.

رشته باستان‌شناسی در ایران

تنها یک سال پس از تاسیس دانشگاه تهران، یعنی در سال ۱۳۱۴، رشته باستان‌شناسی در دانشکده ادبیات دائر و بدین ترتیب تدرس علمی باستان‌شناسی در ایران آغاز شد. بدین ترتیب زمینه ساماندهی پژوهش‌های باستان‌شناختی و اداره عملی آن در سطح کشور به وسیله فارغ‌التحصیلان ایرانی این رشته در دانشگاه تهران فراهم شد.