آشنایی با رشته مهندسی منابع طبیعی
گرایش‌های رشته مهندسی منابع طبیعی
این گرایش در سطح کارشناسی در برخی از دانشگاه‌های معتبر کشور ارائه می‌شود و هدف از آن تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند نسبت به طراحی و اجرای طرح‌های جنگل‌داری در مناطق پنج‌گانه رویشی ایران متشکل از طرح‌های جاده‌سازی، اندازه‌گیری و آماربرداری، بهره‌برداری، جنگل‌شناسی و جنگل‌کاری و مسائل اقتصادی اجتماعی جنگل فعالیت نمایند. جنگل‌ها به عنوان اکوسیستم‌های طبیعی ضامن بقای فعالیت‌های گوناگون موجودات روی زمین هستند و از اهمیت فوق‌العاده ای برخوردارند. نیاز جوامع بشری از آغاز خلقت به محصولات متنوع تولیدی جنگل روز به روز افزایش یافته و در سال‌های اخیر نقش آن را در داشتن محیطی سالم و قابل زیست بیش از پیش احساس می‌نمایند. فعالیت‌های کشاورزی صنعتی و اجتماعی با این رشته در ارتباطند و به طور مستقیم و غیر مستقیم از آن سود می‌برند. جنگل به عنوان منبع طبیعی تجدید شونده، علاوه بر تامین چوب مورد نیاز انسان، در پالایش آلودگی‌های هوا، افزایش ذخایر آبی منطقه، جلوگیری از فرسایش، تولید اکسیژن و ایجاد محیطی به عنوان قطب تفریحی و گردشگری موثر است. هم چنین به همراه ده‌ها اثر دیگر، محیط زیست سالم برای سایر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی فراهم می‌کند. در سایه حفاظت و مدیریت صحیح و مناسب توسط متخصصان این رشته می‌توان بستر سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی و ملی را فراهم نمود و به توسعه پایدار دست یافت.
هدف از این گرایش تربیت افرادی است که بتوانند در زمینه مراتع و چراگاه‌های طبیعی برنامه‌ریزی کنند، بر اصلاح و احیا و بهره برداری اصولی از آن‌ها نظارت کنند و طرف مشورت قرار گیرند، در جلوگیری از فرسایش بادی و بیابان‌زدایی راه‌کارهای مختلف طراحی کنند، مدیریت حوزه‌های آبخیز سدها را بپذیرند و برای برنامه‌های حفاظت از آب و خاک تجربه کافی کسب نمایند.
این گرایش مجموعه علوم و فنونی را شامل می‌شود که با فراگیری آن‌ها، دانشجویان در زمینه نحوه رویش و تولید چوب و عوامل موثر بر آن، اختصاصات ساختمانی، طبقه‌بندی و درجه‌بندی چوب‌ها، تبدیل شیمیایی چوب به خمیر کاغذ و فرآورده‌های متعدد دیگر، تبدیل مکانیکی و نیز بازرگانی و داد و ستد چوب و تولیدات آن، آگاهی لازم را کسب می‌نمایند. هدف از ایجاد دوره کارشناسی در رشته علوم و صنایع چوب و کاغذ، تربیت افرادی است که با فراگیری مطالب درسی مربوط بتوانند به عنوان کارشناس در بخش‌های دولتی و خصوصی تبدیل و تولید چوب و فرآورده‌های آن به برنامه‌ریزی، مدیریت و مشاوره بپردازند و یا در موسسه‌های مختلف تحقیقاتی خدمت نمایند.
با توجه به این‌که چوب و صنایع مربوط به آن نقش مهمی را در اقتصاد هر کشوری ایفا می‌کنند، ایران را نیز نمی‌توان از این قاعده مستثنی دانست به خصوص در جهت نیل به خودکفایی در زمینه تولید چوب و کاغذ، جلوگیری از هزینه سالانه میلیاردها ریال ارز، در نهایت نظر به نرخ بالای رشد جمعیت در ایران و گسترش چشمگیر آن در سال‌های آتی و به تبع آن افزایش کلی مصرف چوب و کاغذ متخصصانی تربیت شوند تا بتوانند در زمینه‌های مختلف این رشته آگاهی‌های کافی کسب نمایند و از عهده انجام آموزش، اجرای تحقیقات، برنامه‌ریزی و مدیریت در زمینه استفاده اصولی و کاربرد صحیح چوب و مواد سلولزی، حفاظت و نگهداری چوب و تولیدات آن، سازه‌های چوبی و تولیدات آن، مقوا و انواع فرآورده‌های تخته‌ای برآیند.
هدف از این گرایش تربیت افرادی است که با علوم مختلف بیولوژی جانوری و گیاهی و اکولوژی دریایی به عنوان منابع و زیربنای شیلات آشنا شوند و به شناخت آبزیان داخلی(آب شیرین) و دریایی و نحوه تکثیر و پرورش گونه آبزیان بپردازند و وسایل صید و صیادی و فرآورده های آبزیان را بیاموزند.
هدف از این گرایش توسعه و آگاهی و درک دانشجویان پذیرفته شده در این دوره به فرآیند و ارتباطات داخلی در محیط‌های طبیعی و مصنوعی به صورتی که به ارزش‌ها و نظریات، انگیزه‌ها و تعهدات خود نسبت به حمایت از محیط زیست جامعه عمل بپوشانند و بتوانند اقداماتی برای حل مسائل محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی به عمل آورند.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
داوطلب دوره جنگل‌داری باید در زمینه‌های زیست‌شناسی، ریاضی، زمین‌شناسی و اکولوژی قوی باشد، با توجه به کمیت و کیفیت درس‌هایی که در این رشته تدریس می‌شود، دانشجو باید از توان و دانش بالایی در زمینه‌های علوم طبیعی و ریاضی برخوردار باشد و قدرت تجزیه و تحلیل مسائل طبیعی و بوم‌شناسی(اکولوژیکی) را داشته باشد. داوطلبان گرایش مراتع و آبخیزداری نیز باید در زمینه‌های اکولوژی، علوم زمینی، آمار و ریاضیات قوی باشند. بیشتر فعالیت‌های این رشته در محیط باز و جنگل انجام می‌گیرد، لذا داوطلب باید از توانایی جسمی و علاقه‌مندی لازم برخوردار باشد تا بتواند در شرایط مختلف جوی در مناطق بیابانی و کوهستانی فعالیت نماید. همچنین داوطلب گرایش جنگل‌داری باید برای کار در محیط‌های خارج شهر آمادگی جسمی لازم را داشته باشد.
توانایی‌های فارغ‌التحصیلان
فارغ التحصیلان گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ می‌توانند در موارد زیر ارائه دهنده خدمات تخصصی باشند:
- به عنوان مدیر فنی در بخش‌های دولتی و خصوصی مجتمع‌های چوب و کاغذ و کارخانه‌های تولید فرآورده‌های چوبی
- به عنوان مربی در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای و به صورت مجری امور تحقیقات صنایع چوب و کاغذ کشور
- به عنوان کارشناس(مهندس) متخصص در دفترهای فنی سازمان جنگل‌ها و مراتع(وزارت جهاد کشاورزی) و موسسه‌های تحقیقات منابع طبیعی
فارغ‌التحصیلان گرایش جنگل‌داری از اطلاعات کافی فنی و مهندسی از یک طرف و علوم طبیعی و اقتصادی و اجتماعی مربوط به مناطق جنگلی از طرف دیگر برخوردارند. آنان قادر به انجام کارهای زیر هستند:
- طراحی، محاسبه و تهیه طرح‌های جنگل‌داری در جنگل‌های شمالی و سایر قسمت‌های ایران در مساحت‌های مختلف به صورت مجزا
- طراحی طرح‌های جنگل‌داری در داخل یک حوضه آبخیز
- طراحی، محاسبه و اجرای راه‌ها و جاده‌های جنگلی، شام: مسیریابی، پیاده کردن مسیر، و زیرسازی جاده‌ها
- انجام کارهای نقشه‌برداری که در کارهای راه‌سازی و تهیه نقشه‌های دقیق جنگلی برای محاسبات و طراحی مورد نیاز است
- شرکت در طرح‌های تحقیقاتی مراکز علمی و موسسات پژوهشی کشور
- طراحی و تهیه طرح‌های بهره‌برداری از جنگل‌های ایران
- طراحی و تهیه، نظارت و اجرای طرح‌های جنگل‌کاری و پارک‌های جنگلی در مناطق معتدل، خشک و نیمه‌خشک کشور
- طراحی و احداث نهالستان‌های موقت و دائمی جنگل و تولید انبوه نهال و مکان‌یابی مناطق تولید بذر و تهیه بذرهای جنگلی و تامین نیاز نهالستان‌های جنگلی
- تهیه، محاسبه و اجرای طرح‌های آمار برداری و اندازه‌گیری از جنگل‌های شمال کشور
فارغ‌التحصیلان گرایش شیلات می‌توانند در امور زیر مفید واقع شوند:
- افزایش اطلاعات و آگاهی‌های افراد نسبت به شیلات و وسایل آن
- پرورش قدرت درک مفاهیم اساسی شیلات و آبزیان و زیست‌گاه‌های آبی
- توسعه شایسته در کاربرد مناسب‌ترین روش برای حل مسایل و مشکلات شیلات کشور
- کسب مهارت در تهیه، اجرا و نظارت طرح‌های پژوهشی کاربردی مربوط به شیلات و آبزیان،
فارغ‌التحصیلان گرایش محیط زیست، اطلاعات، علایق و آگاهی‌های خود نسبت به محیط زیست و مسائل آن در سطح جهان و به ویژه محیط زیست کشور را افزایش می‌دهند. قدرت درک مفاهیم اساسی محیط زیست و محتوای علمی آن‌ها را رشد و پرورش می‌دهند و در تهیه و اجرا و نظارت طرح‌های پژوهشی کاربردی مربوط به محیط زیست مهارت لازم را کسب می‌کنند.
آینده شغلی و بازار کار
با توجه به گستردگی منابع طبیعی و منابع جنگلی کشور، فارغ‌التحصیلان می‌توانند در نقاط مختلف ایران جذب سازمان‌ها و مراکز کاری مربوط شوند. وزارت‌خانه جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، موسسات تحقیقاتی منابع طبیعی، مراکز دولتی دیگر از قبیل وزارت آموزش و پرورش، شهرداری‌ها، سازمان پارک‌ها و فضای سبز، سازمان محیط زیست، طرح‌های جنگل‌داری خصوصی، شرکت‌های بهره برداری از جنگل‌ها، نهالستان‌های جنگلی خصوصی و شرکت‌های مشاوره منابع طبیعی برای تامین کارکنان کارشناسی خود فارغ‌التحصیلان این رشته را استخدام می کنند. مراکز مختلفی به صورت مستقیم و غیر مستقیم در فعالیت‌های مربوط به تولید فرآورده‌های چوبی یا تحقیقات پیرامون شاخه‌های مختلف این رشته نقش دارند که هر یک به تناسب نوع فعالیت‌شان، اقدام به جذب فارغ‌التحصیلان این رشته برای رفع نیازهای مربوط می‌نمایند. کارخانه‌های صنایع چوب تولید کننده فرآورده‌های مختلف چوبی، کارخانه‌های خمیر و کاغذ و وزارت‌خانه‌های صنایع و معادن به صورت گسترده‌تر و سایر وزارت‌خانه‌ها، اداره‌ها و سازمان‌ها و مراکز دولتی و خصوصی نظیر وزارت آموزش و پرورش و شرکت های مختلف مهندسان مشاور، محل جذب تعداد کثیری از فارغ التحصیلان است. فارغ‌التحصیلان گرایش شیلات می‌توانند به عنوان کارشناس در موسسات آموزشی و پژوهشی و در سازمان شیلات کشور و واحدهای تابعه به عنوان کارشناسان برنامه‌ها و پروژه‌ها خدمت کنند.
برای مشاهده سایر رشته ها اینجا کلیک کنید
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۳۸ نظر برای آشنایی با مهندسی منابع طبیعی