چگونه روانشناس شویم
اگر شما عاشق دانستن چگونگی و دلایل رفتار دیگران هستید و دوست دارید به آن‌ها در برخورد با چالش‌ها کمک کنید، شغل روانشناسی مناسب شماست.
روانشناسی چیست
روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرآیند‌های ذهنِ موجود زنده «به خصوص انسان» بر اساس روش علمی است. از آنجا که امروزه فکر و اندیشه انسان‌ها پایه هر عمل و فعالیتی است، شناخت و درمان مسائل و مشکلات مربوط به آن نیز بسیار مهم و ضروری است. وظیفه اصلی این کار بر عهده روانشناس است. او رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، یادگیری و انگیزش را در انسان به شکل حرفه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهند و از یک سو رابطه بین عملکرد مغز و رفتار را بررسی می‌کند و از سوی دیگر ارتباط بین محیط و رفتار. در واقع، او یک انسان‌شناس و جامعه‌شناس خوب نیز هست.
روانشناسی نیازمند صداقت و گشاده‌رویی است. همچنین داشتن مهارت‌های ارتباطی و شنونده خوب بودن برای این کار لازم است. روانشناس باید در کنار داشتن دانش، توان درک درست و به دور از هر گونه قضاوتی را داشته باشد. فرد مراجعه کننده باید بتواند به راحتی و به دور از هرگونه اضطراب و نگرانی به روانشناس اعتماد کند و مشکلات خود را با او در میان بگذارد.
محل کار و ساعت کاری روانشناس بسته به نوع تخصص و نوع کار او متفاوت است. روانشناسی که در سازمان و شرکت‌ها مانند آموزش و پرورش، بهزیستی و... استخدام می‌شود، مطابق با ساعات کاری استاندارد فعالیت می‌کند. اما ساعات کار برای روانشناسی که به صورت مستقل و شخصی کار می‌کند، متفاوت و متغیر است.
تخصص‌های روانشناس
- روانشناس رفتار: بررسی انگیزه‌ها، افکار و احساسات افراد و کمک به افراد در مدیریت و غلبه بر مشکلات‌شان
- روانشناس آموزشی: کمک به کودکان، نوجوانان و جوانان برای غلبه کردن بر مشکلات آموزشی و روانی خود و در نتیجه پیشرفت کردن در این زمینه‌ها
- روانشناس شغلی(سازمانی): کمک به شرکت‌ها و سازمان‌ها در بهبود عملکرد و افزایش رضایت شغلی کارکنان
- روانشناس سلامت: ترویج رفتار و نگرش سالم و کمک به بیماران و خانواده‌های آنان برای غلبه بر بیماری‌ها
- روانشناس مشاوره‌ای: کمک به افراد در حل مشکلات‌شان و تصمیم‌گیری‌ها به خصوص در زمان‌های پراضطراب زندگی
- روانشناس جرم‌شناسی: استفاده از تئوری‌های روانشناسی در شناسایی جرائم، بازسازی و بهبود مجرمان
- روانشناس بالینی: کمک به مراجعانی که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری‌های روانی قرار دارند
- روانشناس ورزشی: کار با افراد، تیم‌ها و سازمان‌ها برای بهبود انگیزه و عملکرد در زمینه مربی‌گری، آموزش و رقابت و همچنین ترویج مشارکت ورزشی به صورت عمومی
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز روانشناس
- علاقه به انسان‌ها و کمک به آن‌ها در حل مشکلات‌شان
- انعطاف‌پذیری
- صداقت
- امین و محرم اسرار بودن
- مهارت‌های ارتباطی عالی و شنونده خوبی بودن
- مهارت‌های تصمیم‌گیری و حل مساله در سطح خوب
- رویکرد دقیق، منطقی و روش‌مند
تحصیلات، آینده شغلی، و فرصت‌های استخدامی روانشناس
فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا (به شرط گذراندن دو مقطع تحصیلی که آخرین آن غیر پژوهش محور باشد) می‌توانند وارد این شغل شوند. آن‌ها با توجه به تخصص خود می‌تواند در بیمارستان‌ها، مدارس، زندان‌ها، مراکز توان‌بخشی، مهد کودک‌ها، مراکز مشاوره، واحد تحقیقات دانشگاهی، برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها و باشگاه‌های ورزشی فعالیت کنند. روانشناس می‌تواند با دریافت مجوز لازم از سازمان بهزیستی برای احداث مهد کودک و سرای سالمندان اقدام کند. همچنین با داشتن حداقل مدرک کارشناسی ارشد، تجربه و سرمایه و سایر شرایط لازم می‌تواند به طور مستقل کار و مرکز خدمات روانشناسی یا مشاوره راه‌اندازی کند.
برخی از نکات و مسائلی که روان‌شناسان درباره بازار کار و فرصت‌های شغلی روانشناسی بیان می‌کنند به شرح زیر است:
- اکثر روان‌شناسان بر لزوم وجود تجربه در کنار علم در این شغل بسیار تاکید دارند و آن را یک عامل کلیدی در موفقیت خود می‌دانند.
- وجود دیدگاه نامناسب بین مردم نسبت به مراجعه به روانشناس در هنگام داشتن مشکلات روحی و روانی (البته تا حد زیادی در سال‌های اخیر اصلاح شده اما هنوز به فرهنگ‌سازی نیاز دارد.)
- عدم اعتماد جامعه و نبود آگاهی در مراجعان که معمولا باعث رها کردن روند درمان در نیمه راه شده و اغلب با بروز مجدد و تشدید بیماری مجبور به مراجعه و شروع دوباره درمان می‌شوند.
- نبود پوشش بیمه‌ای و سنگین بودن هزینه جلسات مشاوره برای بسیاری از مردم
- وجود محدودیت‌های استخدامی در بخش دولتی
امروزه فکر و دانش انسان پایه اصلی همه فعالیت‌ها و امور شده است. هر چه کشوری پیشرفته‌تر باشد، تکیه آن بر فکر و اندیشه بیشتر است. همگام با این روند، مسایل و مشکلات فکری، ذهنی و روحی بیشتری برای انسان‌ها پیش می‌آید که روانشناسی در شاخه‌های مختلف می‌تواند به خوبی راهگشای آن‌ها باشد. آمارهای رشد استخدام روان‌شناسان در سایر کشورها، گواهی بر این مدعی است. پیش‌بینی می‌شود در ایران رو به توسعه در سال‌های آتی بازار کار مناسبی پیش روی علاقه‌مندان و فارغ‌التحصیلان روانشناسی باشد.
شخصیت‌های مناسب شغل روانشناسی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۳۳ نظر برای آشنایی با شغل روانشناس