آشنایی با شغل ناشر
نشر فرآیندی است که در آن دست‌نوشته‌ها، افکار و پیشنهادهای نویسندگان به اثر چاپی تبدیل و در میان جامعه پخش می‌کند. به عبارتی نشر، مدیریت تهیه و تولید مواد خواندنی آموزشی، علمی و فرهنگی و انتشار آن‌ها است.
کار ناشر چیست
ناشر فرد، گروه یا نهادی است که با مجموعه‌ای از امکانات و اقدامات فنی و تخصصی نسبت به چاپ و توزیع اثر چاپی اقدام می‌کند. همه مراحل لازم برای چاپ یک اثر شامل حروف‌چینی، صفحه‌آرایی، لیتوگرافی، چاپ، صحافی، پخش و فروش کتاب توسط ناشر یا زیر نظر او انجام می‌شود.
مراحل اصلی نشر کتاب شامل مراحل تدوین سیاست و برنامه، گفتگو، توافق و عقد قرارداد با پدید‌آورنده، پدید‌آوردن، آماده‌سازی برای چاپ، طراحی و تولید، توزیع و فروش است. هر یک از این مراحل در بخش‌های مختلف دفتر انتشارات انجام می‌شوند. یک موسسه انتشاراتی شامل بخش‌های مختلفی است که هر کدام وظایفی خاصی بر عهده دارند. این بخش‌ها عبارتند از:
- دفتر مدیر یا دفتر تشکیلات
- بخش تولید فرهنگی
- بخش تولید فنی – هنری
- بخش تولید چاپی
- بخش مالی – اداری
- بخش بازاریابی، تبلیغ، پخش و فروش
- روابط عمومی
بخش تولید فرهنگی به دلیل وظایف مهمی که دارد هسته مرکزی دفتر انتشارات است. وظایف این بخش عبارتند از: بررسی و ارزشیابی دست‌نوشته‌های تحویل شده، تهیه گزارش‌های فنی درباره آن‌ها، ویراستاری، آماده‌سازی آثار برای چاپ، تهیه نمایه کتاب، گفتگو با پدیدآورندگان، عقد قرارداد، برآورد مالی چاپ کتاب، نظارت بر چاپ و نمونه‌خوانی.
مدیر انتشارات بالاترین مقام در موسسه انتشاراتی است و وظیفه‌اش تصمیم‌گیری درباره امور انتشارات است. گاه در راس هرم تشکیلات نشر، هیات مدیره وجود دارد و آن‌ها از بین یا حتی خارج از جمع خود، فردی را به عنوان مدیر عامل برمی‌گزینند. در واحدهای دولتی و وابسته به دولت ممکن است هیات امنا در راس هرم تشکیلات قرار گرفته باشد. در نشر غیر دولتی، ممکن است خود مدیر، سرمایه‌گذار یا بانی اصلی باشد. ناشران بر مبنای عوامل مختلفی مانند سرمایه، ساختار، هدف و نوع کتابی که چاپ می‌کنند به چند دسته تقسیم می‌شوند:
- ناشران مبتکر و منتظر: ناشران مبتکر با اندیشه قبلی، طرح و پیشنهاد به سراغ پدیدآورندگان می‌روند در حالی که ناشران منتظر از میان آثاری که به آن‌ها ارائه می‌شود، انتخاب می‌کنند.
- ناشران عمومی و تخصصی: ناشران عمومی در همه زمینه‌ها فعالیت می‌کنند اما ناشران تخصصی فقط در یک حوزه‌ای خاص مانند حوزه کودک فعالیت می‌کنند.
- ناشران انتفاعی (وابسته به سازمان) و غیر انتفاعی (عیر وابساه به سازمان)
- ناشران دولتی و وابسته به دولت: ناشران دولتی بیش از ۵۰ درصد سرمایه‌شان متعلق به دولت است اما ناشران وابسته به دولت کمتر از ۵۰ درصد سرمایه‌شان به دولت تعلق دارد.
- ناشران متون درسی و دانشگاهی
- ناشران الکترونیکی: این گروه از ناشران تمام مراحل تولید و تولید مواد خواندنی را انجام می‌دهند اما به جای کاغذ متون را روی لوح‌های فشرده یا شبکه منتشر می‌کنند.
- ناشران همکار: این نوع با سرمایه‌گذاری یا همکاری چندین ناشر و پدید آورنده فعالیت می‌کنند.
مدیر انتشارات فردی است که به وضعیت فرهنگی جامعه علاقه و با آن آشنایی کامل دارد. او باید فردی دقیق باشد و توان سازماندهی و نظارت مناسب بر روی فرآیند تهیه و چاپ کتاب را داشته باشد. ناشر با فعالیت درست خود به بالابردن سطح فرهنگی جامعه کمک بزرگی می‌کند. محیط کاری ناشر عموما در موسسات انتشاراتی و چاپخانه‌ها است. او در کار خود با نویسنده، مترجم، ویراستار، طراح گرافیک، نقاش، لیتوگرافی، بخش چاپ و صحافی در ارتباط است.
وظایف مدیر انتشارات
- ارتباط با نویسندگان و مترجمان برای انتخاب و گرفتن سفارش تولید
- بررسی و نیازسنجی وضعیت فرهنگی و تمایلات مردم برای شناسایی نوع موضوعات و کتاب‌های مورد علاقه آن‌ها
- خواندن و ارزیابی متون نویسندگان یا مترجمان به کمک متخصصان
- دریافت مجوز نشر برای کتاب (گذراندن مراحل ممیزی در سازمان مربوطه)
- انجام برنامه‌ریزی‌های لازم برای آماده‌سازی کتاب
- نظارت بر ویراستاری، نمونه‌خوانی و ...
- سفارش مراحل مختلف چاپ از جمله عکس و تصویر، صفحه‌آرایی و ...
- گفتگو با پدیدآورندگان و عقد قرارداد با آن‌ها
- برآوردهای مالی چاپ کتاب (در صورت وجود به کمک بخش مالی)
- نظارت بر چاپ و صحافی کتاب
- نظارت بر روند توزیع و فروش کتاب
توانمندی‌ها و مهارت‌های مورد نیاز ناشر
- علاقه به کار در حوزه فرهنگ
- دقت بالا وتوجه به جزئیات
- مسئولیت‌پذیری
- آگاهی از وضعیت عمومی جامعه و شناخت نیازهای فرهنگی مردم
- توان کار تیمی
- مهارت‌های ارتباطی مناسب
تحصیلات، آینده شغلی و بازار کار مدیر انتشارات
برای تاسیس دفتر انتشارات داشتن مدرک تحصیلی کارشناسی نیاز است. البته شرایط دیگری هم برای اخذ مجوز نشر لازم است. افراد علاقه‌مند در صورت داشتن شرایط لازم اعم از مدرک تحصیلی، تجربه و سرمایه می‌توانند برای راه‌اندازی یک دفتر انتشارات اقدام کنند. لازم به ذکر است وزارت ارشاد لازمه تمدید مجوز ناشران را انتشار حداقل چهار عنوان کتاب در سال قرار داده و بنابراین این افراد باید بتوانند در سال این حداقل را پوشش دهند.
ناشر باید آموزش‌هایی برای آشنایی با روند کار نشر از جمله حروف‌چینی، صفحه‌آرایی و مراحل مختلف چاپ را ببیند. این توانایی‌ها می تواند از طریق تجربه و کار با سایر ناشران به دست آید یا از طریق شرکت در کلاس‌هایی که از سوی اتحادیه ناشران برگزار می‌شود یا انواع رشته‌های چاپ و نشر در دانشگاه علمی و کاربردی و دوره‌های آزاد در آموزشگاه‌های تحت نظارت فنی و حرفه‌ای کسب شود.
داشتن تجربه کافی در این شغل به خصوص برای کار مستقل بسیار مهم است. بنابراین علاقه‌مندان باید چند سالی به عنوان کارآموز یا همکار در انتشاراتی‌ها کار کنند و تجربه لازم برای کار مستقل را کسب نمایند. با توجه به پایین بودن نرخ مطالعه در کشور و سایر مشکلات موجود در این حوزه، شاید بتوان گفت فعالیت در این حوزه کمی سخت و دیربازده است. اما در صورتی که ناشر سرمایه مناسبی داشته باشد و بتواند با شناسایی جامعه کتاب‌های مفید و مورد نیاز مردم را چاپ و به خوبی توزیع و به فروش برساند، در کار خود به موفقیت‌های خوبی دست یابد.
شخصیت‌های مناسب شغل مدیر انتشارات
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید