آشنایی با صنعت نساجی
مهندسی نساجی منسوجات شامل انواع پوشاک، فرش و موکت و بسیاری دیگر را تولید می‌کند. این صنعت یکی از قدیمی‌ترین صنایع کشور است و شامل بخش‌های مختلفی از جمله کارخانه‌های ریسندگی (تولید نخ‌های مختلف)، بافندگی (تولید انواع پارچه)، تولید فرش ماشینی و موکت و همچنین کارخانه‌های تکمیل کننده این کالاها مانند رنگرزی، چاپ و کارخانه‌های تولید الیاف مصنوعی مانند نایلون و پلی پروپیلن می‌شود.
کار مهندس نساجی چیست
در ابتدا بشر برای تهیه لباس و پوشاک و محافظت از خود در برابر سرما و گرما صنعت نساجی را به وجود آورد. سپس زیرانداز و روانداز خود را به یاری این صنعت تهیه کرد. امروزه نه تنها انواع پوشاک و فرش و موکت را به یاری صنعت نساجی تهیه می‌کنیم بلکه برای ساخت ترمز ماشین، شریان‌های مصنوعی، جاده‌ها، هواپیماها و سایت‌های فضایی، مقاوم‌سازی کامپوزیت‌ها، در فیلتراسیون، ژئوتکستال به منسوجات نیازمند است. بیش از ۵۰ درصد قلب مصنوعی از الیاف نساجی درست شده است. همچنین بیش از ۷۵ درصد استحکام تایرها از منسوجات است و در جاده‌سازی نیز پیش از این که آسفالت ریخته شود، منسوجات ویژه‌ای را روی سطح جاده می‌خوابانند که عمر جاده‌ها را افزایش می دهد.
مهندسی نساجی در کشور شامل تخصص‌های مختلف زیر است که هر کدام حیطه کاری خاصی را در برمی‌گیرند:
- تکنولوژی نساجی: مهندس نساجی با تخصص تکنولوژی نساجی با شیوه‌های ریسندگی و تولید نخ‌ها، تولید پارچه، قالی و موکت آشنا است و در طراحی و تعمیر ماشین‌آلات و قطعات نساجی تبحر دارد. به عبارتی مهندس نساجی روی خط تولید نخ، پارچه و موکت مدیریت دارد و مشکلات مربوط به ماشین‌آلات نساجی را حل می‌کند. برای طراحی و ساخت ماشین‌آلات نساجی، مهندس نساجی با مهندسان دیگر از جمله مهندس مکانیک همکاری می‌کند.
- شیمی نساجی و علوم الیاف: مهندس نساجی با تخصص شیمی نساجی و علوم الیاف آشنایی کامل با فرآیندها و عملیات شیمیایی صنعت نساجی از جمله رنگرزی، تولید الیاف را دارد و همه امور مربوط به این بخش‌ها را زیر نظر دارد.
- پوشاک: مهندس نساجی با تخصص پوشاک به طراحی، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی خطوط تولید پوشاک می‌پردازد. او با توجه به نحوه دوخت هر نوع لباس، دستگاه‌های را طوری زمان‌بندی می‌کند که از آن‌ها حداکثر استفاده صورت گیرد و دستگاهی بلااستفاده نماند.
- سازه‌های نانولیفی: مهندس نساجی با تخصص سازه‌های نانولیفی به آشنایی و دانشی که در حوزه علم نانو دارد، به انجام تحقیقات مختلف برای استفاده از این علم در صنعت نساجی می‌پردازد. به عنوان مثال تهیه نانو الیاف که نسبت به الیاف معمولی از انعطاف و استحکام بسیار بالاتری برخوردار است، یکی از زمینه‌های کاری مهندس نساجی است.
- مدیریت صنایع نساجی: مهندس نساجی با تخصص مدیریت صنایع نساجی که بر مسائل مدیریتی و فنی احاطه دارد، عمدتا به عنوان مسئول مدیریت و اداره بخش‌های مختلف کارخانجات نساجی فعالیت می‌کند.
از آنجا صنعت نساجی در بخش‌های مختلف به حضور متخصصانی از جمله مهندس مکانیک، مهندس صنایع، مهندس برق نیاز ویژه دارد، مهندس نساجی باید بتواند ضمن شناخت جایگاه مهم آن‌ها، همکاری خوبی با این متخصصان داشته باشد.
وظایف مهندس نساجی
وظایف مهندسان نساجی با توجه به نوع تخصص‌شان کمی با هم متفاوت است. اما به طور کلی عبارتند از:
- بهره‌برداری و سرپرستی واحدهای تولیدی صنایع ریسندگی، بافندگی، تریکو بافی، موکت، قالی‌بافی و کارخانجات تبدیل الیاف و سنتیک
- سرپرستی سالن‌های تولید
- سرپرستی قسمت‌های مختلف آزمایشگاه‌های کارخانه از قبیل آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت و رنگرزی پارچه و الیاف
- بازدید از سالن‌های مختلف کارخانه و کنترل کیفیت تولیدات
- تهیه فرمول رنگ و پیاده کردن آن روی دستگاه طی مراحل مختلف و روی کالای مورد نظر در آزمایشگاه هاس
- حفاظت از تجهیزات، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات موجود
- تطبیق شرایط کیفی و کمی مواد اولیه با محصولات مورد تقاضا و برنامه‌ریزی تولید در صنایع مربوط از نظر کیفی و کمی
- ساخت قطعات و ماشین‌آلات نساجی و مدرنیزه کردن ماشین‌های قدیمی نساجی
مهارت‌های مورد نیاز مهندس نساجی
توانمندی و مهارت‌های مورد نیاز نیز عبارتند از:
- توان تجزیه و تحلیل مناسب
- دقت زیاد و توجه به جزئیات
- مهارت مدیریت و سازماندهی (چون بسیاری از مهندسان نساجی مسولیت مدیریت و کنترل بخشی از کارخانه از جمله بخش تولید یا کنترل کیفیت را بر عهده دارند)
- توان انجام کار تیمی
- قوی بودن در دروس ریاضی، فیزیک، مکانیک و شیمی (با توجه به نوع تخصص)
تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندس نساجی
فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی نساجی با گرایش‌های تکنولوژی نساجی، شیمی نساجی و علوم الیاف و پوشاک در سطح کارشناسی می‌توانند وارد این شغل شوند. برای این رشته گرایش‌های تکنولوژی نساجی، شیمی نساجی و علوم الیاف، مدیریت صنایع نساجی و مهندسی ساختارهای نانولیفی در مقطع کارشناسی ارشد و گرایش‌های تکنولوژی نساجی و شیمی نساجی و علوم الیاف در مقطع دکترا در دانشگاه‌های کشور وجود دارد که فارغ‌التحصیلان آن‌ها نیز می‌توانند وارد صنعت نساجی شوند.
بازار کار و فرصت‌های استخدامی مهندس نساجی
مهندس نساجی می‌تواند در کارخانجات نساجی به عنوان مدیر عامل، رئیس کارخانه، مدیر تولید (مسئول سالن‌های مختلف ریسندگی، بافندگی، رنگرزی، چاپ و تکمیل زیر نظر این مدیر کار می‌کنند)، مدیر بازرگانی (مسئول بازاریابی، مسول فروش و مسول تدارکات در این بخش فعالیت دارند)، مدیر مهندسی صنعتی (مسئولان آزمایشگاه‌های مختلف و کارشناسان کنترل کیفیت بخش‌های مختلف در این حیطه‌کاری فعالیت می‌کنند) و مشاور کارخانه (مشاور در امور مختلف مانند خرید خط تولید، طراحی خط تولید، تولید جنس جدید، رفع اشکالات پیش آمده در خط تولید، خرید ماشین‌آلات و بررسی افزایش انعطاف‌پذیری آن‌ها) فعالیت کند.
همچنین می‌تواند با بخش نساجی موسسه استاندارد، اداره نساجی و پوشاک وزارت صنایع، بخش نساجی وزارت کار (برای بررسی مسائل کارگری، کم کردن ضایعات و افزایش تولید و بهره‌وری)، بخش نساجی وزارت دادگستری (برای تعیین قیمت کارخانجات ورشکسته و برآورد کردن قیمت کالاهای نساجی)، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی و مراکز تحقیقاتی مانند مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی همکاری نماید.
مهندس نساجی با تخصص پوشاک نیز می‌تواند در واحدهای صنعتی معروف تولید پوشاک ایران مشغول به کار شود. از سوی دیگر، می تواند در صورت داشتن سرمایه و تجربه لازم، واحد تولیدی دایر کند و به طور مستقل کار کند. البته این فرصت کارآفرینی برای همه مهندسان نساجی وجود دارد.
شخصیت‌های مناسب شغل مهندسی نساجی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۳ نظر برای درباره شغل مهندسی نساجی و صنایع وابسته