آشنایی با شغل مهندس راه آهن
کشورهای صنعتی و نیمه‌‌صنعتی از گذشته‌های دور شبکه حمل و نقل ریلی خود را تجهیز کرده‌اند تا جایی که امروزه بسیاری از کشورها به جای توسعه کمی به دنبال هماهنگ‌سازی و هم‌سویی صنعت حمل و نقل ریلی‌شان با دیگر پدیده‌‌های علمی و صنعتی پیشرو مانند الکترونیک و سیستم‌های ارتباط جمعی هستند.
حمل و نقل ریلی چیست
حمل و نقل یکی از عوامل اصلی و تعیین کننده در دنیای امروز است که در اقتصاد، فرهنگ و در همه شئون اجتماعی جوامع، نقش چشم‌گیر و حیاتی دارد. حمل و نقل ریلی از بین انواع حمل و نقل‌ها ارزش زیادی دارد و هدف آن رسیدن سریع از مبدا به مقصد و امکان جابجایی پرحجم مسافر و کالا است. مهندسی راه‌آهن از مهم‌ترین و اصلی‌ترین تخصص‌های لازم برای ایجاد، نگهداری و توسعه سامانه حمل و نقل ریلی هر کشور محسوب می‌شود. وظیفه او برنامه‌ریزی، طراحی، مدیریت، ساخت و نگهداری خطوط ریلی، انواع ماشین‌های ریلی و سیستم حمل و نقل ریلی است.
هر یک از مهندسان راه‌آهن تخصص ویژه‌ای دارند. در کشور ما سه تخصص اصلی مهندسی خط و سازه‌های ریلی، مهندسی ماشین‌های ریلی و مهندسی سیستم حمل و نقل ریلی وجود دارد.
- مهندسی خط و سازه‌های ریلی در طراحی، نظارت، اجرا، تعمیر و نگهداری خطوط و ابنیه فنی راه‌آهن تخصص دارد. منظور از خطوط، مسائل زیرسازی و روسازی راه‌آهن مانند خاک‌برداری، خاک‌ریزی، بدنه راه، ریل است و منظور از ابنیه، سازه‌های فنی موجود در راه‌آهن مانند پل، تونل، دیوار حائل و ضامن، ساختمان ایستگاه، انبار است.
- مهندس ماشین‌های ریلی در طراحی، ساخت و نگهداری ناوگان ریلی از جمله واگن‌های باری و مسافری، لوکوموتیوها، ماشین‌آلات ریلی، سیستم‌های ترمز، سیستم‌های انتقال نیرو تخصص دارد. در واقع مهندس ماشین‌های ریلی یک مهندس مکانیک است که تخصص ویژه در زمینه راه‌آهن دارد و به همین دلیل آمادگی حل مشکلات صنعت راه‌آهن مثل مشکلات طراحی و ساخت قطعات را دارد.
- کار اصلی مهندس حمل و نقل ریلی برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه از منابع، امکانات و تجهیزات حمل و نقل ریلی مانند ایستگاه، خط، لوکوموتیو، واگن است در حقیقت فعالیت یک مهندس حمل و نقل ریلی به دو بخش عمده قبل از طراحی خط راه‌آهن و بعد از طراحی خط تقسیم می‌شود. در مرحله نخست مهندس حمل و نقل ریلی حجم مسافر و کالایی که در خط مورد نظر جا به جا خواهد شد، پیش‌بینی و بررسی می‌کند که آیا تاسیس این خط به صرفه است یا خیر. در مرحله بعد نیز به طراحی و برنامه‌ریزی حرکت قطارها می‌پردازد تا تاخیر زمانی قطارها به پایین‌ترین حد امکان برسد و هزینه‌های راه‌آهن کمتر شود. به عبارت دیگر بخش حمل و نقل ریلی، بخش نرم‌افزاری راه‌آهن است.
محل کار و شرایط استخدام مهندس راه آهن با توجه به تخصص او متفاوت است. برخی از آنها طراحی می‌کنند برخی در کارخانه‌ها و عده‌ای نیز در محیط‌های خارج از شهر، بیابانی و کوهستانی مشغول به کار می‌شوند.
وظایف مهندس راه آهن
- با توجه به نوع تخصص و گرایش مهندس راه آهن، وظایف آنها متفاوت است. به طور کلی وظایف مهندس راه آهن عبارتند از:
- طراحی، ساخت و نگهداری ناوگان ریلی (مهندس ماشین‌های ریلی)
- برنامه‌ریزی و بهره‌برداری بهینه از منابع، امکانات و تجهیزات حمل و نقل ریلی (مهندس حمل و نقل ریلی)
- طراحی، نظارت، اجرا و تعمیر و نگهداری خطوط و ابنیه فنی راه‌آهن (مهندسی سازه‌های ریلی)
دانش و توانمندی‌های مورد نیاز مهندس راه‌آهن
- قوی بودن در دروس ریاضی و فیزیک
- توان برنامه‌ریزی مناسب
- توان مدیریت و سازماندهی
- توان کار در شرایط سخت (به خصوص در مورد مهندسان سازه‌های ریلی که بخش زیادی از کارشان در محیط‌های خارج از شهر است)
- آشنایی با علوم جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی (به خصوص برای مهندس حمل و نقل ریلی چون کار او بیشتر با مردم و عوامل انسانی سر و کار دارد.)
- آشنایی با زبان انگلیسی
مهارت‌های مربوط به نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی راه‌آهن
امروزه نرم‌افزارهای رایانه‌ای یکی از مهم‌ترین ابزارهای کمکی مهندس راه‌آهن است. اگر به بررسی اجمالی آگهی‌های استخدامی مهندس راه‌آهن بپردازید، متوجه خواهید شد بیشتر کارفرمایان، شرکت‌ها و سازمان‌ها یکی از شرایط جذب مهندس راه‌آهن را تسلط بر نرم‌افزارهای مربوط به حوزه مهندسی راه آهن قرار داده‌اند. بنابراین اگر می‌خواهید در شغل مهندسی راه‌آهن موفق باشید، به راحتی و به سرعت بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود پیدا کنید یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می‌خواهید پله‌های ترقی را سریع‌تر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی راه‌آهن یکی از راه‌های اصلی و مطمئن برای شماست. مهم‌ترین نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی راه‌آهن عبارتند از:
| نام نرم‌افزار | توضیح |
|---|---|
| Ansys | نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی |
| Matlab | نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی |
| ADAMS | نرم‌افزاری برای تحلیل دینامیکی سیستم‌های چند جسمی |
| Auto Cad | نرم‌افزار طراحی |
| Track | نرم‌افزار ارزیابی و طراحی روسازی راه‌آهن |
| ۳rd PlanIt | نرم‌افزار شبیه‌سازی خطوط راه آهن |
تحصیلات، آینده شغلی و بازارکار مهندس راه‌آهن
فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی راه‌آهن، مهندسی ماشین‌های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی و مهندسی خط و سازه‌های ریلی در سطح کارشناسی می‌توانند وارد این شغل شوند. البته امکان ادامه تحصیل در رشته‌های مهندسی ماشین‌های ریلی، مهندسی حمل و نقل ریلی، کنترل و علائم، مهندسی خطوط راه آهن و مهندسی راه آهن برقی در مقطع کاشناسی ارشد و مهندسی راه آهن با گرایش‌های ماشین‌های ریلی و خطوط و سازه‌های ریلی در مقطع دکترا نیز در دانشگاه‌های کشور وجود دارد.
مهندس راه‌آهن می‌تواند در راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، راه آهن‌های شهری(مترو)، شرکت‌های وابسته به راه‌آهن ، کارخانجات واگن و لوکوموتیو سازی ،شرکت‌های مشاوره مهندسی و موسسات پژوهشی استخدام شود.
با وجود اینکه عامل اصلی پیشرفت و توسعه ناوگان ریلی کشور، وجود نیروهای متخصص در این حوزه است، در بسیاری از بخش‌های راه‌آهن، مهندس راه‌آهن هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. در بسیاری از استخدام‌ها برای امور تخصصی راه‌آهن، فارغ‌التحصیلان و متخصصان سایر رشته‌ها از جمله مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، و مهندسی عمران جذب می‌شوند. در صورتی که مرتبط‌ترین و مهم‌ترین تخصص، مهندسی راه‌آهن است.
روند خصوصی‌سازی در بخش حمل و نقل ریلی کشور شروع شده و رو به رشد است. با ورود شرکت‌های خصوصی امید است فرصت‌های شغلی بیشتری پیش روی مهندسان راه‌آهن قرار گیرد.
شخصیت‌های مناسب شغل مهندسی راه آهن
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۲ نظر برای آشنایی با شغل مهندس راه آهن