آشنایی با رشته زیستشناسی
دانشجوی رشته زیستشناسی باید عاشق کشف حقایق پدیده‌های طبیعی و به گردش در طبیعت علاقه‌مند باشد. چون اطلاعاتی که با حضور در محیط طبیعی زندگی گیاه یا جانور میتوان به دست آورد در هیچ کتابی یافت نخواهد شد.
گرایش‌های رشته زیستشناسی
گیاه، اعجوبه سبزپوش طبیعت است که چون در هر گوشه و کنار دیده می‌شود عادی و پیش پا افتاده به نظر میآید! در حالی که بیش از هر موجود زنده دیگری در کره زمین، اعجاب‌آور است. موجودی که در آشپزخانه ذره‌بینی خود برای همه مخلوقات زنده غذا تهیه می‌کند و پیشرفته‌ترین نیروگاه خورشیدی، شبکه لوله‌کشی و سامانه پمپاژ آب را در اختیار دارد و از سوی دیگر مایه زیبایی، لطافت، نشاط و آرامش هستی است. به همین دلیل شناخت و حفظ آن یک نیاز است.
علوم گیاهی برای رفع این نیاز در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی معتبر جهان دایر شده است. این گرایش موارد مربوط به گیاهان اولیه تا امروزی را بررسی می‌کند و به زمینه‌های مطالعاتی گیاه‌‌شناسی، فیزیولوژی گیاهی، ریختزایی و اندام‌‌زایی در گیاهان، بیوشیمی و جلبکشناسی تقسیم می‌شود. این گرایش شامل دو بخش عمده «فیزیولوژی» و «سیستماتیک» است که بخش فیزیولوژی به شناخت زندگی گیاهان و اندام‌های مختلف یک گیاه می‌پردازد و بخش سیستماتیک نیز به اسامی و طبقه‌بندی گیاهان می‌پردازد.
اهمیت این گرایش با توجه به نیاز مراکز پژوهشی، گیاه‌پزشکی، کشاورزی و صنایع دارویی، غذایی، چوب و کاغذ، مسائل محیط زیستی و مراکز آموزشی برای تربیت مدرس و محقق علوم گیاهی به خوبی روشن است. دانشجویان با گذراندن دروس مشترک و اختصاصی می‌توانند نیاز موسسه‌های پژوهشی، آموزشی، تولیدی و خدماتی به کارشناسان علوم گیاهی را برطرف نمایند.
هدف این گرایش به وجود آوردن زمینه‌های مساعد برای شناخت علوم جانوری، برقراری ارتباط صحیح آن با سایر علوم و در نتیجه تربیت کارشناسانی است که قابلیت درک و حل مسائل بنیادی علوم جانوری را دارند و به جنبه‌های کاربردی آن آشنا هستند. داوطلبان ورود به این گرایش باید در دبیرستان در دروس زیستشناسی، فیزیک، شیمی و ریاضی قوی باشند. اهمیت این گرایش با توجه به نیاز دانشگاه‌های علوم پزشکی، بخش‌های تحقیقاتی و آموزشی، موزه‌ها و باغ‌های وحش به خوبی مشخص است.
علوم جانوری به مطالعه مسائل مربوط به جانوران می‌پردازد و شامل سه بخش اصلی جانورشناسی یا بیوسیستماتیک، فیزیولوژی جانوری اعم از انسانی و حیوانی و بافتشناسی و جنینشناسی جانوری است. بسیاری از گرایش‌های زیستشناسی وابسته به علوم‌جانوری هستند. برای مثال یک محقق علوم سلولی و مولکولی تا با یک جانور و وضعیت زیستی آن آشنا نباشد، نمی‌تواند روی سلول آن کار کند. یک محقق ژنتیک نیز در آغاز باید بیولوژی جانور را به طور کامل بداند و بعد در زمینه ژنتیک آن کار کند.
به یاری بیوسیستماتیک یعنی شناسایی گونه‌های مختلف جانوران نیز میتوان به نقش مفید گونه‌های مختلف جانوری برای کمک به طرح‌های اقتصادی پی برد. برای مثال امروزه استفاده از مواد شیمیایی برای کنترل آفات راه درستی نیست چون این مواد تعادل اکولوژی محیط زیست را برهم می‌زنند در حالی که با شناخت گونه‌های حشرات شکارچی میتوان بسیاری از آفات و حشرات مضر را از بین برد. در این میان میتوان به کفش‌دوزک‌ها اشاره کرد که امروزه کاربرد بسیاری در اقتصاد کشاورزی آمریکا دارند یا مگس‌های مفید که از شته‌ها تغذیه می‌کنند. از طرف دیگر بیوسیستماتیک در شناخت گونه‌های بیماری‌زا مثل «پشه آنوفل» و معرفی آنها به دنیای پزشکی نقش مهمی دارد. همچنین میتوان به بخش دیرین‌شناسی یا فسیل‌شناسی اشاره کرد که یکی از فواید این بخش، پی بردن به منابع عظیم اقتصادی مثل نفت است که از طریق مطالعه محل فسیل‌ها یا رسوبات فسیل‌ها به دست میآید.
هدف این گرایش شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل مختلف مربوط به زندگی آنها است. داوطلبانی که دیپلم تجربی دارند در این گرایش موفق‌تر اند. علاوه بر علاقه به مسائل زیستی داوطلب باید به کارهای آزمایشگاهی نظیر کشت میکروارگانیزم‌ها علاقه‌مند باشد. اهمیت این رشته با توجه به نیاز صنایع غذایی و تخمیری، علوم پزشکی و دارویی، سازمان‌های محیط زیستی، بخش کشاورزی و دامپروری و سرانجام دانشگاه‌ها به آن به خوبی روشن است.
تربیت کارشناسان متعهد و متخصص برای شناخت مسائل و پدیده‌های زیستی در قالب سلولی و مولکولی هدف این گرایش است. اهمیت آن با توجه به لزوم بسط این دانش، لزوم تحقیقات گسترده در زمینه اعتلا علوم پزشکی و دارویی و صنعتی، لزوم قطع وابستگی و شروع نو اندیشی در مسائل علوم سلولی و مولکولی، لزوم فراهم آوردن تربیت محقق و مدرس در این زمینه، به خوبی روشن است. داوطلب ورود به این رشته باید علاقه‌مند و مستعد به‌ویژه در کارهای آزمایشگاهی باشد.
این گرایش به بررسی و مطالعه خواص محیط آبی، بیولوژی آبزیان و فعالیت‌های آبزی‌پروری می‌پردازد؛ یعنی برخلاف دو گرایش علوم جانوری و علوم گیاهی که در آنها بیشتر موجودات خشک‌زی مطالعه می‌شوند این گرایش جانوران و گیاهان آبزی را بررسی و مطالعه می‌کند. گرایش زیست دریا علاوه بر بررسی فیزیولوژی آبزیان به مطالعه اکولوژی دریا یعنی بررسی آلودگی آب دریاها و تاثیر آن بر محیط دریا می‌پردازد.
هدف این رشته تربیت کارشناسان متعهد و متخصصی است که از مفاهیم کلی و اساسی زیستشناسی آگاه باشند و جنبه‌های نظری و کاربردی این علم را با گذراندن واحدهای نظری و کاربردی بشناسند تا نیازهای مراکز آموزشی و پژوهشی، تولیدی و خدماتی را در زمینه‌های مذکور مرتفع کنند. فارغ‌التحصیلان این رشته با گذراندن دروس مشترک تخصصی به همراه تعدادی دروس تربیتی برای آشنایی با فنون معلمی توانایی‌های لازم برای رفع نیازهای وزارت آموزش و پرورش به دبیران زیست شناسی را به دست می‌آورند.
دروس رشته زیستشناسی
ریاضی، فیزیک، شیمی، شیمی آلی، بیوشیمی، آمار زیستی، زیست سلولی و مولکولی، ژنتیک، اکولوژی، میکروبیولوژی، تکامل موجودات زنده، تالوفیت‌ها، فیزیولوژی جانوری، بافتشناسی، جنینشناسی، جانور شناسی، تشریح و مرفولوژی گیاهی، ریختزایی و اندام‌‌زایی در گیاهان، سیستماتیک گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، رشد و نمو گیاهی، بیوفیزیک، ویروسشناسی، زیستشناسی پرتوی و اکولوژی عملی
جلبکشناسی، مورفولوژی گیاهی، اکولوژی گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، اصول و روش‌های رده‌بندی گیاهان اکو فیزیولوژی گیاهی، ازدیاد گیاهان، قارچشناسی، انتقال مواد در گیاه، متمم سیستماتیک گیاهی (بسیاری از درس‌های این گرایش همراه با آزمایشگاه است)
زیست شناسی مولکولی، زیست انگل‌ها، فیزیولوژی مقایسه‌ای، جانورشناسی، رفتارشناسی، حشره‌شناسی
میکروبیولوژی عمومی، میکروبیولوژی محیطی، میکروبیولوژی صنعتی، باکتری‌شناسی، قارچشناسی ویروسشناسی، تک‌یاخته‌شناسی
ایمنولوژی بافتشناسی، بیوشیمی ویروس‌ها، زیستشناسی سلولی، سیتوشیمی
موقعیت شغلی در ایران
هرچند تعداد قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان علوم جانوری جذب بازار کار نمی‌شوند اما بهترین دانشجویان همیشه موفق هستند. این دسته از دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی گاه برای کارهای تحقیقاتی یا اداره آزمایشگاه‌ها جذب دانشگاه‌ها می‌شوند یا در سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان‌های مربوط برای بررسی اکوسیستم‌های جانوری به فعالیت می‌پردازند. همچنین بعضی از فارغ‌التحصیلان این گرایش وارد دنیای پزشکی می‌شوند و در زمینه‌های خون‌شناسی یا انگل‌شناسی فعالیت می‌کنند.
برای مشاهده سایر رشته ها اینجا کلیک کنید