کار دامپزشک چیست
اگر به حیوانات علاقه زیادی دارید و از کارهای حوزه پزشکی لذت می‌برید این شغل برای شما مناسب است. دام‌پزشکان مراقب سلامت حیوانات هستند. آن‌ها به تشخیص، درمان و تحقیق روی بیماری‌های حیوانات خانگی، دام‌ها و حیوانات باغ وحش‌ها می‌پردازند.
پیدایش دامپزشکی
علم دامپزشکی با عبور انسان نخستین از حالت شکارچی‌گری به کشاورز متولدشد. هم‌زمان با رواج اهلی کردن حیوانات، دامپزشکی اهمیت بیشتری یافت. دام‌پزشکان نیز مانند پزشکان از زمان‌های بسیار طولانی مورد احترام مردم قرار داشتند. در لوح حمورابی (۲۲۰۰ سال پیش از میلاد) ارزش کار فردی که به معالجه گاو و سایر حیوانات می‌پرداخته تعیین شده است. در سفرنامه فیثاغورث، درباره زرتشت و آئینش گفته شده که او از فن دامپزشکی و درمان حیوانات اطلاع داشته است. در کتاب اوستا نکات متعددی درباره پرورش حیوانات و روش درمان بیماری‌های دام وجود دارد. در این کتاب برای اولین بار به طبقه بندی حیوانات برمی‌خوریم.
دامپزشکی نوین در ایران
دامپزشکی نوین در ایران در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی با تصمیم دولت برای پایه‌گذاری تشکیلات نوین ژاندارمری آغاز شد. از دولت سوئد عده‌ای کارشناس نظامی برای تاسیس ژاندارمری استخدام شدند. به همراه افسران سوئدی دو نفر دکتر دامپزشک مامور به تاسیس مدرسه دامپزشکی برای تربیت کارکنان مورد نیاز ارتش شدند.
در سال ۱۳۰۴ پس از همه‌گیری طاعون گاوی و ایجاد خسارات زیاد، در وزارت کشاورزی اداره‌ای به نام سازمان دفع آفات حیوانی (بعدعا به صورت سازمان دامپزشکی درآمد) تاسیس شد. این شعبه تحت نظارت موسسه پاستور (وابسته به وزارت فوائد عامه) با ۲۲ نفر کارمند شامل ۱۴ نفر کارمند فنی و ۸ نفر کارمند خدماتی تشکیل شد.
در سال ۱۳۱۱ بنای دانشکده دامپزشکی ابتدا به صورت مدرسه و سپس دانشکده گذارده شد. در ابتدای امر این دانشکده زیر نظر وزارت کشاورزی بود اما پس از بازگشت شمار قابل ملاحظه‌ای دانشجو رشته دامپزشکی به کشور فرانسه این دانشکده از وزارت کشاورزی به دانشگاه تهران منتقل شد.
در سال ۱۳۱۴ با توجه به ضرورت مهار بیماری‌های مهلک دامی و نظارت بهداشتی دام و فرآورده‌های دامی قانون تفتیش صحی حیوانات به تصویب مجلس شورای ملی رسید و اداره کل دامپزشکی جایگزین موسسه دفع آفات حیوانی شد.
در سال ۱۳۲۶ اختیارات محدودی به دامپزشکی استان‌ها داده شد به طوری که در هر اداره کشاورزی ۲ معاونت ایجاد شد. یکی از این معاونت‌ها ویژه دامپزشکی بود و معاون آن رئیس اداره دامپزشکی نیز بود که همه امور فنی و مالی در اختیارش قرار داشت.
در تشکیلات کنونی وزارت جهاد کشاورزی سازمان دامپزشکی کشور به عنوان سازمانی مستقل وابسته به آن وزارت شناخته شده و رئیس سازمان دامپزشکی کشور مستقیما تحت نظارت وزیر به انجام وظیفه می‌پردازد. در استان‌ها نیز ادارات کل دامپزشکی و در شهرستان‌ها شبکه دامپزشکی به طور عمودی زیر نظر سازمان مرکزی دامپزشکی و به شکل افقی با سازمان جهاد کشاورزی و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان مرتبط است.
وظایف دامپزشک
- معاینه حیوانت و توانایی تشخیص، تجویز دارو و درمان بیماری‌های رایج دام مانند بیماری‌های عفونی، حرکتی و تغذیه‌ای
- شست‌وشو و مداوای زخم‌ها
- درمان شکستگی‌ها و در صورت نیاز انجام جراحی بر روی حیوان
- مشاوره به صاحب حیوان درباره تغذیه ونگهداری
- ارائه آموزش‌های لازم به صاحب حیوان درباره روش‌های پیشگیری از بیماری‌های مشترک با انسان مانند هاری، بروسلوز، مشمشه
- نمونه‌گیری از حیوانات و ارسال به آزمایشگاه دامپزشکی
- انجام آزمایش‌های نوار قلب (ECG)، ادار و مدفوع، سونو گرافی
- کمک به بهبود زندگی انسان و دام
- انجام معاینات منظم برای بررسی سلامت حیوانات، آزمایش و واکسیناسیون آن‌ها برای مقابله با بیماری‌ها
- بررسی محل زندگی حیوانات و مشاوره دادن در خصوص راه‌های جلوگیری از گسترش بیماری
- مدیریت و نظارت بر پرستاران و کارکنان مراقب حیوانات
- پیشگیری از بروز و شیوع بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان
مهارت و دانش مورد نیاز شغل دامپزشک
- علاقه زیاد به حیوانات و سلامت آن‌ها از مهم‌ترین ویژگی‌های یک دامپزشک خوب است زیرا در غیر این صورت امکان موفقیت زیاد در این شغل کمتر می‌شود.
- داشتن اطلاعات علمی خوب درباره حیوانات
- توانایی کار در ساعات طولانی و نامنظم زیرا گاهی ممکن است برای معالجه بیماری یک گاوداری یا مرغ‌داری یا هر مرکز دیگر نگهداری حیوانات ناچار باشد ساعات طولانی بدون وقفه کار کند
- داشتن توانایی جسمی، مهارت‌های عملی و قدرت مشاهده خوب. گاهی اوقات برای معاینه حیوانات بزرگی مثل اسب و گاو داشتن توانایی جسمی مناسب به دامپزشک کمک می‌کند
- توانایی تصمیم‌گیری از مهارت‌های مورد نیاز برای درمان مناسب حیوانات بیمار است.
- داشتن روش دلسوزانه و صبورانه در برخورد با صاحبان حیوانات زیرا در بسیاری از مواقع صاحبان حیوانات نسبت به حیوان دست‌آموز خود احساس دلبستگی زیاد پیدا می‌کنند و در هنگام معالجه و درمان باید به این نکته توجه زیادی داشت
تحصیلات، بازار کار و فرصت‌های شغلی دامپزشکی
فارغ‌التحصیلان رشته دامپزشکی می‌توانند به عنوان دامپزشک مشغول به کار شوند. اگر چه به صورت سنتی در خیلی از شهرستان‌ها و روستاها افرادی به صورت تجربی کار معالجه و درمان حیوانات را انجام می‌دهند برای کسب مجوز تجویز دارو و تعامل با سازمان‌های نظارتی و مسئول داشتن مدرک دانشگاهی در رشته دامپزشکی الزامی است.
یک دامپزشک می‌تواند در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان‌های وابسته به دستگاه‌های دولتی، انستیتو پاستور، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات و ترویج کشاورزی، موسسه سرم و واکسن‌سازی رازی یا سازمان دامپزشکی کشور استخدام شود. البته در کنار استخدام در شرکت‌های دولتی می‌توان در شرکت‌های خصوصی مرتبط با دام و طیور نیز استخدام شد.
یک دامپزشک می‌تواند مسئول بررسی بهداشت و رعایت استانداردها در باغ وحش‌ها، مغازه‌های فروش حیوانات خانگی، اصطبل‌ها، بازارهای فروش حیوانات باشد و در بخش‌های مختلف مشغول به کار شود. برخی از آنان در حوزه سلامت عمومی فعالیت دارند و مسئول پیشگیری و مهار بیماری‌های دام هستند. برخی دیگر که در صنعت فعالیت می‌کنند، مسئول آزمایش و نظارت بر تولید دارو، محصولات شیمیایی و بیولوژیکی مربوط به حیوانات هستند. همچنین یک دامپزشک می‌تواند با موافقت مراجع دولتی نسبت به تاسیس مطب، داروخانه دامپزشکی، آزمایشگاه دامپزشکی یا مرکز واکسیناسیون دام و طیور اقدام نمایند. گفتنی است ساعت کاری دام‌پزشکان به صورت تمام وقت است و گاهی برای برخی کارها باید به سفر کاری بروند.
شخصیت‌های مناسب شغل دامپزشک
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.