قائم مقام بنیاد ملی نخبگان: تسهیلات جذب و استخدام نخبگان فراهم شد

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ضمن تشریح جزئیات تسهیلات جدید جذب و استخدام نخبگان در دستگاههای اجرایی و خصوصی از تاسیس شهرکهای نخبگانی در شهرهای بزرگ خبر داد.

«بنیاد ملی نخبگان» سازمانی برای شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان با تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۵ راه اندازی شد. سرآغاز حرکت برای تاسیس این سازمان ملی، سخنان مقام معظم رهبری بود که در مهر ماه سال ۱۳۸۳ در جمع نخبگان فرمودند: «لازم است بنیادی در دستگاه ریاست جمهوری در راستای پیگیری و تلاش برای حل مشکلات نخبگان، توجه به پیشنهادها و نظرات شان، شناسایی استعداد ها، هدایت آنان در مسیر پیشرفت‌های علمی و نخبه پروری در جامعه ایجاد شود». لذا با توصیه و نگاه ویژه ایشان اساسنامه بنیاد ملی نخبگان در خرداد ماه سال ۱۳۸۴ توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
در راستای اهمیت موضوع نخبگان و بکارگیری از ظرفیتهای آنان برای حل مسائل کشور و تسهیلات ارائه شده از سوی بنیاد ملی نخبگان در صدد برآمدیم تا با دکتر ناصر باقری مقدم قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفتگویی داشته باشیم. محورهای این گفتگو درباره آخرین وضعیت تفکیک شده مهاجرت نخبگان، سندراهبردی امور نخبگان، معیارهای سنجش نخبگی و شناسایی نخبگان، نحوه چگونگی دریافت تسهیلات در راستای استفاده از ظرفیت استعدادهای برتر در راستای تحقق منویات رهبری و… است. مشروح گفتگوی خبرنگار مهر با قائم مقام بنیاد ملی نخبگان را در زیر میخوانیم؛
*آقای دکتر باقری مقدم، سال های سال است که موضوع مهاجرت نخبگان ایرانی یا همان فرار مغزها بر سر زبان هاست؛ این آمارهای ضد و نقیض دلیلی است تا در ابتدا گفتگو را با پرسشی درباره آخرین وضعیت مهاجرت نخبگان به صورت تفکیک شده آغاز کنیم؛ در سالهای اخیر مهاجرت سیر نزولی داشته یا صعودی؟
یکی از ماموریت های بنیاد ملی نخبگان مقابله با جریان مهاجرتی بدون بازگشت است؛ مقام معظم رهبری قریب به مضمون فرموده اند « اگر انسان ها برای طلب علم به اقصی نقاط دنیا سفر و کسب علم کنند نه تنها برای ما امر مضموم نیست بلکه امر پسندیده ای است»؛ اما بخشی از مهاجرت ها بدون بازگشت هستند که چنین موضوعی به بدنه علمی و فناوری کشور ضربه وارد می کند. لذا ما با چرخش نخبگان مشکلی نداریم و این یکی از راهبردهای سند نخبگان است.
در کشور ما نهادهای مختلفی برای احصای آمار مهاجرت نخبگان شکل گرفته اند اما در این راستا رصدخانه شریف که اندیشکده ای نوپا است شکل گرفته که گزارش های دقیقی در خصوص مهاجرت نخبگان ارائه می کند. بر اساس آخرین آمار و گزارش های این اندیشکده، بیش از ۶۰ درصد المپیادی ها در کشور حاضر هستند و ۴۰ درصد آنها مهاجرت می کنند. ما در تعامل با ایشان هستیم و سعی می کنیم که با ارائه انواع طرح های جذاب علمی مسیر بازگشت به کشور نخبگان را هموار کنیم. در بین رتبه های یک تا صد کنکور وضعیت بهتری داریم به طوریکه تعداد بیشتری از آنها در کشور و مشغول خدمت رسانی هستند. این آمار در رتبه های یک تا هزار کنکور هم به نفع کشور تغییر می کند و کمتر می شود.
بر اساس تفکیک رشته می توان گفت عمده این مهاجرت ها ابتدا در گروه علوم ریاضی و علوم پایه (عمدتا به ریاضی و فیزیک ) است؛ رتبه دوم مهاجرت بر اساس رشته به طور مساوی تجربی و انسانی و سپس هنر هستند.
در حال حاضر مشکل عمده ما در مهاجرت دانشجویان «حوزه فنی» هستند؛ البته نه اینکه مابقی جوانان نخبه کشور توانایی ندارند؛ اتفاقا در حوزه های پزشکی و انسانی کشور توانمندی های خوبی وجود دارد اما سیاست کشورهای پذیرنده مهاجر به این ترتیب است که بیشتر به دنبال نیروی انسانی مهندس و فنی و علوم پایه ما هستند.
* از ابتدای شروع کار بنیاد ملی نخبگان معیارهایی برای احراز نخبگی وجود داشته؛ بفرمایید که تاکنون این افراد بر اساس چه شاخص هایی شناسایی شده اند و اینکه آیا برنامه ای برای تغییر این شاخص ها دارید یا خیر؟
در بنیاد ملی نخبگان عمده تمرکز روی توانمندی‌های آموزشی مانند کنکور استوار است؛ در بخش های دیگر کمی پژوهش هم مورد توجه قرار می گرفت. اما اخیرا معیارهای سنجش نخبگی را به ۴ دسته توسعه داده ایم؛ «معیارهای آموزشی»، «پژوهشی»، «فناوری و مهارتی» و «فرهنگی- اجتماعی»؛ این معیارها در شناسایی و رتبه بندی نخبگان و استعدادهای برتر لحاظ می شود.
همچنین امتیازاتی به افرادی که فعال در عرصه جهادی برای حل مسائل مناطق محروم هستند و یا در انجمن های علمی که نشان دهنده فعالیت های نخبگان یا مستعدان برای ترویج علم است اختصاص می یابد. البته که این معیارها در حال حاضر امتیاز زیادی ندارد اما در صدد هستیم که نشانه و سیگنال ها را به مخاطبان بدهیم که علاوه برداشتن هوش بالا، افرادی که از استعداد زیادی برای حل مسائل کشور در سطوح مختلف برخوردارند نیز برای بنیاد ملی نخبگان مهم هستند.
*مقام معظم رهبری در راستای حل مسائل کشور به استفاده از ظرفیت نخبگانی تاکید دارند و به تکمیل سند راهبردی نخبگان اشاره کردند؛ بنیاد ملی نخبگان در راستای پیگیری مطالبه مقام معظم رهبری در ارتباط با به روزرسانی سند راهبری نخبگان چه اقداماتی انجام داده است؟
مقام معظم رهبری محور مدیریت تحولات کشور را نخبگان می دانند و توجه ایشان مربوط به چند سال اخیر نمی شود. حضرت آقا، در سال ۸۶ و پیش تر از آن به بحث نخبگان توجه داشتند و تشکیل بنیاد ملی نخبگان حاصل فرمایشات ایشان است. سند راهبردی نخبگان، از سال ۹۱ مصوب شده است؛ جمع بندی ما در بنیاد ملی نخبگان طی سال های اخیر زمینه های خوبی را برای توانمندسازی استعدادهای برتر فراهم کرده است و اکنون به یک سهم اولیه ای از نخبگان در کشور رسیده ایم.
سعی کردیم در این راستا فرمایشات رهبری را در چند شاخه اجرایی کنیم؛ بخش اول به استفاده از نخبگان در حل مسائل بومی و منطقه ای در قالب کانون های تفکر مربوط می شود که یکی از اقدامات مهم سند راهبردی کشور در امور نخبگان محسوب می شود. با ایجاد این کانون، نخبگان به یاری مسئولان اجرایی کشور می آیند.
در حال حاضر با همراهی وزیر کشور بخشنامه ای برای استان ها صادر شده که هر ۳۱ استان چنین کانونی را با محوریت استانداران راه اندازی کنند. در صدد هستیم تاپایان سال، برای هر استانداری، یک تیم فکری را برای این کانون ها تشکیل دهیم. البته که برخی استانها، ظرفیتی بیشتر از یک کانون دارند. از این رو امکان راه اندازی چندین کانون تفکر در برخی استانها وجود دارد. همچنین همین فرایند را در پایتخت هم پیاده سازی کردیم.
ما در بنیاد ملی نخبگان در حال ساماندهی نخبگان هستیم به طوریکه این کانون تفکر را علاوه بر استانها، برای تمام وزارتخانه ها، دستگاه های سطح عالی و سیاست گذاری کشور مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورایعالی انقلاب فرهنگی، معاونت های مختلف دفتر مقام معظم رهبری در قالب کارگروه در نظر گرفته ایم که وظیفه حل مسائل را بر عهده بگیرند؛ اکنون در حال یافتن سازوکارهایی در این زمینه هستیم.
در حال حاضر تعدادی از استانها مانند بوشهر، یزد، فارس، اصفهان توانسته اند به خوبی در قالب کانونهای تفکر عمل کنند؛ طبیعتا هر کدام از استان ها مسائل خاص خودشان را دارند و بایستی روی مسائل خودشان تفکر کنند اما باید سازوکار اجرایی مسائل در عمل هم وارد شود. این فرایند از ابتدای امسال آغاز شده و طی ۳-۴ ماه توانستیم زیرساخت های قانونی کار را فراهم کنیم.
ریاست سازمان اداری استخدامی هم بخشنامه ای صادر کرده و اجازه داده که روسای دستگاه ها، وزارخانه ها و استانداران هر کدام حداقل چندین مشاور نخبه در کشور داشته باشند؛ باید این زیرساخت ها ایجاد شود که به راحتی بتوانیم بستر عملیاتی در استانها و وزارتخانه های مختلف و عالی در کشور داشته باشیم؛ در ضمن آخرین نامه ما به رئیس مجلس شورای اسلامی بوده که پیشنهاد داده ایم همه کمیسیون های مجلس شورای اسلامی چنین کانون های تفکری را با پشتیبانی بنیاد ملی نخبگان ایجاد کنند.
اکثر افراد در نگاه اول تصور می کنند دلیل اصلی مهاجرت نخبگان به مسائل اقتصادی مربوط می شود اما باید بدانیم علاوه بر مسائل اقتصادی، موضوع مسکن برای نخبگان یک معضل است.
مقام معظم رهبری به حل مسائل کشور با استفاده ظرفیت نخبگان تاکید دارند و می فرمایند این نه تنها برای کشور برکات و اثرات خیر خواهد داشت بلکه در مهاجرت نخبگان هم نقش بسزایی دارد؛ ایشان سال گذشته به موضوع هوش مصنوعی کشور اشاره کردند که این حوزه حرکت رو به جلویی داشته باشد؛ در این راستا بنیاد نخبگان اصفهان بلافاصله تیمی از نخبگان را سازماندهی کرد که روی هوش مصنوعی کار می کنند. طبیعتا نخبه ای که روی هوش مصنوعی کار کرده اگر بداند پروژه ای یا طرح های تحقیقاتی مشخصی در اختیارش قرار می گیرد میل و رغبت برای مهاجرت در او کاسته خواهد شد.
دومین موضوعی که در راستای مطالبه رهبری از بنیاد ملی نخبگان در پیش گرفته ایم جذب، بکارگیری و بهره مندی از نخبگان در دستگاه های اجرایی کشور است. مستحضر هستید که بخش عمده ای از اقتصاد کشور دست دستگاه های اجرایی است؛ در کنار وزارتخانه ها نزدیک به ۱۴۰ شرکت دولتی و همین حدود شرکتهای حاکمیتی و ۷ هزار دستگاه عمومی غیر دولتی در کشور داریم که عموما کیان اقتصاد را در دست خودشان گرفته اند؛ صنایع مس، فولاد، شستا، بنیاد مستضعفان، شرکت نفت و تمام شرکتهای دولتی که ذیل وزارت خانه ها شکل گرفتند و امور دولت را انجام می دهند بخش زیادی از آنها صنعتی هستند. برآورد ما این است که اگر تمام این شرکتها و مجموعه ها از ظرفیت نخبگان بهره مند شوند نخبه ای نمی ماند که نگران مهاجرت آن باشیم.
در اسفند ماه سال گذشته مصوبه ای در دولت سیزدهم مطرح شد که مربوط به آئین نامه جذب و نگهداری استعدادهای برتر در دستگاههای اجرایی بود؛ اکنون این آیین نامه تصویب شده و سازمان امور استخدامی با حمایت قاطع دولت و بنیاد ملی نخبگان، شیوه نامه این آیین نامه را تعیین کرده که اکنون مصوب و ابلاغ شده است. بر اساس این شیوه نامه به زودی عملیات اجرایی شناسایی توانمندسازی، آموزش و بکارگیری نخبگان در دستگاههای اجرایی را با کمک سازمان اداری استخدامی در دستور کار خود قرار می دهیم.
*نحوه شناسایی نخبگان با نحوه شناسایی مستعدان برتر در راستای بکارگیری شان در دستگاه های اجرایی تفاوت دارد؟ برای این منظور اقداماتی انجام داده اید؟
بله. سامانه ای در بنیاد ملی نخبگان برای این منظور بارگذاری کردیم؛ به مدت ۱۰ روز این سامانه را باز نگه داشتیم تا به صورت پایلوت وضعیت را بررسی کنیم. طی این بازه زمانی ۲هزار و ۲۰۰ نفر ثبت نام کردند. از این تعداد هزار و ۲۰۰ نفر مدرک دکتری و نزدیک به ۸۶۰ نفرشان کارشناسی ارشد دارند. می توان چنین برداشت کرد که ۹۰ درصد تعداد ثبت نام کنندگان در این سامانه دارای مدارک ارشد و دکتری هستند.
حدود ۲۰۰ نفر از این تعداد از دانشگاه تهران، ۹۰ نفر از دانشگاه تربیت مدرس، ۷۵ نفر از دانشگاه امام خمینی، ۷۰ نفر از دانشگاه صنعتی شریف، ۶۵ نفر از دانشگاه شهید بهشتی، ۶۰ نفر از دانشگاه فردوسی مشهد، ۶۲ نفر از دانشگاه شیراز، ۶۰ نفر از دانشگاه علم و صنعت فارغ التحصیل شده اند. اینها بالاترین رکوردهایی هستند که در این سامانه ثبت نام کردند. این افراد از بهترین دانشگاه های کشور فارغ التحصیل شده اند. همچنین از این تعداد یک هزارو صد نفر در بنیاد ملی نخبگان پرونده داشتند و جز نفرات برتر بودند.
این میزان از ثبت نام نشان می دهد که بخش مهمی از نخبگان ما شغل مناسبی ندارند؛ با این حال سعی کردیم فعلا از این جمع با شاخص های سخت گیرانه یک بسته ۲۰۰ نفری از این تعداد برای معرفی به دستگاههای اجرایی جدا کنیم؛ بنا داریم در نیمه دوم سال مجددا این فراخوان را اعلام کنیم.
*این ۲۰۰ نفر مستقیما به دستگاههای اجرایی معرفی می شوند؟
این ۲۰۰ نفر را به مراکز ارزیابی رسمی سازمان امور استخدامی معرفی می کنیم که از دیدگاه فکری و براساس مدلهای علمی بررسی و شغل متناسب آنها تعیین شود؛ در واقع این مراکز ارزیابی تیپ و نیمرخ شخصیتی افراد را مشخص می کنند.
*بعد از تعیین تیپ شخصیتی بنیاد ملی نخبگان چه نقشی را برعهده دارد؟
بنیاد ملی نخبگان بعد از این مدل شناسی ۳ ماه دوره توانمندسازی را برای این افراد بر اساس نیمرخ های شخصیتی شان در نظر می گیرد تا دوره آموزشی را بگذرانند و به دستگاههای مختلف معرفی شوند.
ما در بنیاد ملی نخبگان آئین نامه ای پیش بینی کردیم که مشاغل نخبگی طبقه بندی شده باشند. مشاغل این نخبگان جز مشاغل ستاره دار در هر شرکت دولتی، خصوصی یا وزارتخانه های محسوب می شود؛ امیدوار هستیم با این آئین نامه و شیوه نامه طراحی شده در بنیاد ملی نخبگان سالانه چندهزار نخبه را در کشور مشغول فعالیت کنیم.
*برای جذب و به کارگیری نخبگان و استعدادهای برتر در بخش خصوصی نیز برنامه ای وجود دارد؟
بله. روش سوم ما جذب و بکارگیری نخبگان در بخش خصوصی است؛ در این راستا بنیاد ملی نخبگان با مجموعه هایی مانند اتاق بازرگانی و شرکتهای بزرگ خصوصی وارد تعامل شده است.
درصدد هستیم به صورت جداگانه با هر کدام از این بخش ها تفاهم نامه امضا و در یک شرایط دیگری تعدادی از نخبگان را به این شرکتهای بزرگ خصوصی معرفی کنیم زیرا شرکتهای بزرگ صنعتی محل جذب خوبی برای نخبگان هستند. به صورت کلی اگر این مجموعه استراتژی ما تحقق بیرونی پیدا کند امیدوار هستیم که ورود نخبگان به بدنه دولت و بخش خصوصی باعث ارتقا کیفیت مدیریت و عملیات فنی در بخش های مختلف شود.
برای این منظور حضور نخبگان در بخش خصوصی شرکتهای دانش بنیان خصوصا شرکتهای بزرگ اولویت است زیرا شرکتهای بزرگ قابلیت جذب بالاتری دارند. به صورت کلی این ۴ روش را انتخاب کردیم برای اینکه جلوی مهاجرت را بگیریم.
*تسهیلات بنیاد ملی نخبگان در زمینه استعدادهای برتر چیست؟
البته که ما در بنیاد، فعالیتهایی در زمینه مسائل اقتصادی نخبگان شروع کردیم که مهم ترین کار در دستور کارمان، مسکن نخبگان و ایجاد زیرساختهایی برای اسکان آنهاست. همچنین نخبگان در دستگاه های اجرایی از حقوق بیشتری نسبت به سایرین برخوردار می شوند و مراتب مدیریتی را سریعتر طی کنند. بر اساس آئین نامه بنیاد ملی نخبگان، فرمولی که ما پیشنهاد کردیم این بود که ۲ رتبه بالاتر از طبقه تعیین شده افراد دیگر در بدو استخدام شامل حال نخبگان می شود. همچنین این نخبگان سقف امتیاز فوق العاده ویژه مدیریت را بدست می اوردند.
علاوه بر اینها، نخبگان در راتبه های آموزشی داخل و خارج کشور در اولویت قرار می گیرند و سوابق تجربی شان برای انتصاب پست های مدیریتی به نسبت ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند.
در استخدام نخبگان وضعیت آنها از پیمانی به رسمی تغییر خواهد کرد و می توانند از ساعت های شناور و دورکاری استفاده کنند. در ادامه حتی برای برعهده گرفتن مسئولیتهای تخصصی و خبرگی اولویت با نخبگان خواهد بود. پرداخت حق التحقیق به این نخبگان ۵۰درصد بیشتر از سایر کارکنان خواهد بود.
همچنین دستگاههای اجرایی به جابجایی برگزیدگان به شکل انتقال بین دستگاههای اجرایی و واحدهای سازمان در صورت موافقت دستگاه مقصد به سهولت انجام می شود؛ یعنی حتی کمک کنیم نخبه ای راحت از دستگاهی به دستگاه دیگر منتقل شود. در این آئین نامه مجموعه ای از تسهیلات را به مجموعه ای این افراد خواهیم داد.

منبع : بازار کار

برای مشاهده اخبار و اطلاعیه های استخدام نخبگان اینجا کلیک نمایید

لطفا سوالات و نظرات خود را بیان کنید

ثبت پاسخ