آشنایی با شغل کارشناس مراقبت پرواز
اگر موضوع ایمنی هواپیماها و پروازها برایتان جذاب است و به دنبال شغلی چالشی هستید، این شغل برای شما مناسب است.
کار مراقبت پرواز چیست
مراقبت پرواز سامانه‌ای برای جلوگیری از تصادفات است که بستری مناسب و کارآمد برای حرکت روان عبور و مرور هوایی ایجاد میکند و راهنمایی‌های لازم را به یگان‌های پروازی ارائه می‌دهد. بدون مراقبت پرواز هیچ گونه پروازی انجام نمی‌شود. بیشتر پروازها در شرایط جوی نامناسب یا شبانه که خلبان دید مناسبی ندارد انجام می‌شوند. در چنین مواقعی خلبان بدون حضور مراقبت پرواز قادر به انجام هیچ کاری نیست. در واقع هواپیما با فرمان مراقبت پرواز روشن می‌شود و در محدوده باند حرکت میکند و با فرمان او برمی‌خیزد. مراقبت پرواز به سه زیر مجموعه تخصصی عمده تفکیک می‌شود:
- واحد برج مراقبت (Tower): این واحد مسئول هدایت ترافیک هوایی در محدوده استوانه‌ای شکل اطراف فرودگاه و تا ارتفاع مشخصی است که با توجه به میزان پروازها و امکانات هر فرودگاه متغیر است اما به طور متداول شامل یک استوانه فرضی به مرکز فرودگاه به شعاع ۵ تا ۳۰ ناتیکال مایل و ارتفاع ۵ تا ۲۵ هزار پایی سطح زمین است.
- واحد کنترل مسیر پرواز (Area Control Center): ترافیک موجود در مسیر بین پایانه‌های اصلی و همچنین نقاطی که به دلیل نداشتن ترافیک قابل توجه، نیازی به یک پایانه مجهز ندارند، توسط واحد مرکز کنترل (Area Control Center) هدایت می‌شوند. همچنین مرکز کنترل مسئول هماهنگی بین واحدهای مراقبت پرواز تمام فرودگاه‌های کشور را بر عهده دارد و به طور خلاصه همه وسایل پرنده پیش از برخاستن از زمین باید از این مرکز مجوز مربوطه را دریافت کنند.
- واحد کنترل تقرب (Approach): در فرودگاه‌هایی که تعدد پرواز دارند و همچنین در مناطقی که به دلیل وجود چند فرودگاه حجم و درگیری ترافیک هوایی بیش از حد معمول است، برای هماهنگی بیشتر بین واحد مرکز کنترل و واحد برج مراقبت و همچنین ایمنی بیشتر پروازها واحد کنترل تقرب (Approach) به همراه برج مراقبت مسئول هدایت ترافیک هوایی است. متخصص این واحد ترافیک هوایی را به کمک رادارهای نزدیک برد کنترل میکند. هماهنگ و مرتب کردن هواپیماهای ورودی برای نشستن در باند فرودگاه، توزیع هواپیماهای خروجی و ارجاع کنترل آن‌ها به واحدهای کنترل مسیر پرواز، توسط واحد کنترل تقرب انجام می‌شود.
متخصص مراقبت پرواز فردی است که اطلاعات لازم را در زمینه نحوه وزش باد، نوع هوا و سمت باند پروازی از برج مراقبت پرواز می‌گیرد و بر اساس آن، هواپیما را هدایت میکند. هدایت هواپیما توسط واحد مراقبت‌های پرواز از لحظه تصمیم خلبان به پرواز انجام می‌شود و تمام مانورهای پرواز از لحظه روشن کردن موتور تا فرود در مقصد و خاموش کردن موتور تحت هدایت و نظارت است.
متخصص مراقبت پرواز باید دقیق، هوشیار و از نظر بدنی در سلامت کامل باشد. او باید بتواند به درستی و به موقع تصمیم‌گیری کند و در صورت بروز مساله یا مشکل به بهترین نحو آن را مدیریت و رفع کند. از آنجا که متخصص مراقبت پرواز در صورت بروز سانحه اولین فرد مطلع است، باید بتواند ضمن حفظ آرامش خود، اطلاعات لازم را در اختیار بخش‌های مرتبط و مسئول قرار دهد و هماهنگی‌های لازم برای امدادرسانی و کمک را انجام دهد.
وظایف مراقبت پرواز
- جلوگیری از برخورد هواپیماها در فضای کنترل شده
- جلوگیری از برخورد هواپیماها و موانع در اطراف فرودگاه‌ها، باندهای پروازی و مسیرهای خزش
- سرعت دادن و ایجاد نظم در جریان پروازها
- ارائه اطلاعات مفید و مورد نیاز خلبانان در جهت سلامت و بی‌خطری پرواز از جمله اطلاعات جوی
- اطلاع‌رسانی به مراکز تجسس و نجات در صورت بروز سانحه و آماده کردن واحدهای ذیربط از هواپیماهایی که در حالات مختلف اضطراری قرار دارند
دانش و مهارت مورد نیاز شغل کارشناس مراقبت پرواز
- علاقه زیاد به حوزه هوانوردی
- توان حل مساله و تصمیم‌گیری به موقع و سریع
- قابلیت دریافت و بررسی صحیح و سریع اطلاعات مختلف
- مهارت‌های ارتباطی مناسب
- آشنایی با زبان انگلیسی
- داشتن دقت بالا و توجه به جزئیات
- داشتن سرعت عمل کافی
- داشتن تمرکز بالا
- داشتن سلامت جسمی
- توان حفظ آرامش در شرایط بحرانی
- مسئولیت‌پذیری
تحصیلات و بازارکار متخصص مراقبت پرواز
علاقه مندان می‌توانند پس از گذراندن دوره اول متوسطه، وارد هنرستان‌های هوانوردی شوند. علاوه بر این دارندگان مدرک پیش دانشگاهی تجربی و ریاضی می‌توانند در رشته مراقبت پرواز در دانشگاه تحصیل کنند. در کشور تنها مرکز آموزش عالی هوانوردی و فرودگاهی کشور رشته مراقبت پرواز را دارد و در آن دانشجو می‌پذیرد. برای پذیرفته شدن در این رشته افراد باید شرایط اختصاصی از جمله سلامت جسمی و روانی، دشاتن سطح قابل قبولی در زبان انگلیسی، عدم اشکال در تکلم و نداشتن لهجه را نیز داشته باشند.
در برخی از موسسات مربوطه دوره‌های آموزشی مختلف در حوزه مراقبت پرواز برگزار می‌شود که علاقه‌مندان می‌توانند با گذراندن این دوره‌ها در کار خود پیشرفت کنند یا با موقعیت شغلی بهتری روبه‌رو شوند. متخصص مراقبت پرواز می‌تواند در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان هواپیمایی کشوری و مجموعه صنایع هوایی مشغول به کار شود.
شخصیت‌های مناسب شغل کارشناس مراقبت پرواز
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید