آشنایی با شغل مهندس بهداشت محیط
بهداشت محیط نظارت بر همه عواملی است که اثر منفی بر پایداری سلامت انسان می‌گذارند. این شامل بیماری‌های زیادی می‌شود که از طریق آب، هوا، مواد غذایی و بسیاری از عوامل محیطی دیگر سلامت انسان را تهدید می‌کنند. برای رسیدن به این هدف، بهره‌گیری اصول مهندسی و دانش زیست‌محیطی به منظور نظارت، اصلاح و بهبود عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک محیط جهت حفظ و ارتقای سلامتی و رفاه و آسایش انسان ضرورت می‌یابد.
مهندسی بهداشت محیط چیست
مهندسی بهداشت محیط شناسایی، ارزیابی و اصلاح معضلات زیست محیطی است که تاثیر محسوس بر بهداشت عمومی دارند. بسیاری از تهدیدات بر سلامتی انسان وابسته به محیط زیست اند و موثرترین روش برای کاهش این مخاطرات، جلوگیری از بروز یا حذف آن مشکلات زیست محیطی است. مهندس بهداشت محیط به شناسایی و رفع مشکلات مربوط به بهداشت مواد غذایی، بهداشت آب آشامیدنی، دفع زباله‌ها، بهداشت اماکن عمومی از جمله مدارس، بیمارستان‌ها و روستاها، مبارزه با حشرات و ناقلان بیماری، بهداشت هوا و محیط زیست .می‌پردازد.
مهندس بهداشت محیط باید فردی مسئولیت‌پذیر و دلسوز و به مباحث بهداشت محیطی و بهبود کیفیت بهداشتی زندگی انسان‌ها علاقه‌مند باشد. داشتن دقت زیاد و دانش کافی در این شغل بسیار مهم است زیرا نتایج کار مهندس بهداشت محیط تاثیر مستقیم و زیادی روی زندگی مردم دارد.
وظایف مهندس بهداشت محیط
مهندس بهداشت محیط با توجه به محیطی که در آن کار می کند، وظایف خاصی دارد. ماموریت‌های خارج از محیط کار به صورت ساعتی یا چند روزه (معمولا برای بازرسی‌ها و انجام بررسی‌های بیشتر) در شغل مهندسی بهداشت محیط رایج است. به طور کلی وظایف او عبارتند از:
- بررسی و نظارت بر انواع فاضلاب، زباله‌ها، آلوده کننده‌های هوا و آلاینده‌های محیطی همراه با برنامه‌ریزی برای رفع آن‌ها
- انجام آزمایش‌های مربوط به آلودگی هوا، آب و فاضلاب، بهداشت پرتوها و سایر آزمایش‌های لازم در آزمایشگاه‌های اختصاصی بهداشت محیط
- بازدید و بررسی وضعیت بهداشتی از مراکز و اماکن عمومی مانند مدارس و مراکز آموزشی، رستوران‌ها و مراکز تهیه غذا، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها، ورزشگاه‌ها و پارک‌ها
- همکاری در شناسایی و مهار طغیان بیماری‌های همه گیر (اپیدمی)
- بررسی و نظارت بر آب آشامیدنی
- نظارت کمی و کیفی بر آزمایشگاه‌های آب و فاضلاب
- همکاری در طراحی سیستم‌های جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی
- تهیه برنامه‌های مربوط به نحوه صدور پروانه کالاهای وارد شده به کشور، پروانه تاسیس و بهره‌برداری و ساخت داروها و نظارت بر آن‌ها
- کسب اطلاعات لازم در خصوص انواع مواد دارویی و غذایی غیر مجاز اعلام شده از سوی سازمان‌های بین‌المللی
- نظارت بر روند ساخت مواد از نظر فرمول ترکیب و بهداشتی بودن محصول و حذف مواد اولیه غیر مجاز
- هماهنگی و اقدام برای تشکیل کمیته بهداشت و کنترل عفونت بیمارستان‌ها، شرکت فعال در جلسه‌ها و پیگیری مصوبات
- بررسی و نظارت بهداشتی بر مراحل جمع‌آوری، تفکیک، انتقال، نگهداری موقت و دفع زباله‌های بیمارستانی
- کنترل بهداشتی رختشوی‌خانه و استریلیزاسیون مرکزی و نظارت بر نحوه شست‌وشو، گندزدایی و جداسازی البسه و نحوه استریل کردن صحیح وسایل پزشکی
- کنترل حشرات موذی و جوندگان با کمک حفظ بهداشت محیطی، دفع بهداشتی زباله‌ها و در صورت لزوم استفاده از روش‌های مناسب شیمیایی و سم‌پاشی برای از بین بردن آن‌ها
- نظارت و اقدام در زمینه مسائل بهداشتی و حفاظتی بخش پرتوهای یون‌ساز (مانند مراکز پرتو پزشکی)
- برنامه‌ریزی برای بازیافت آب حاصل از تصفیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی
دانش و مهارت مورد نیاز مهندسی بهداشت محیط
- علاقه به شناخت و رفع مسائل و مشکلات محیطی با هدف بهبود زندگی انسان‌ها
- آشنایی کامل با قوانین، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به بهداشت محیط
- دقت زیاد و توجه به جزئیات
- توان تجزیه و تحلیل مناسب
- توان حل مساله
- مهارت ارتباطی مناسب
- مسئولیت‌پذیری
تحصیلات، بازار کار و آینده شغلی مهندس بهداشت محیط
فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی بهداشت محیط در سطح کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا در این شغل مشغول به کار می‌شوند. افراد دارای مدارک تحصیلی بالاتر، معمولا در حوزه‌های تخصصی نظیر تحقیقات مربوط به آلودگی هوا و آلودگی آب فعالیت می‌کنند. علاقه‌مندان به این شغل در وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، سازمان آب و فاضلاب، شهرداری‌ها و سازمان محیط زیست، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و برخی از کارخانه‌ها استخدام می‌شوند.
به منظور ارتقای سطح عملکرد بهداشتی مراکز و اماکن عمومی موضوع ماده ۱۳ قانون اصلاح مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، قرار است تا وظیفه کنترل وضعیت بهداشتی این مراکز به شرکت‌ها و موسسات خصوصی واگذار شود. در هر کدام از این شرکت‌ها یک نفر کارشناس بهداشت محیط به عنوان مسئول فنی شرکت حضور خواهد داشت و سایر کارکنان (با حداقل مدرک کاردانی یا بالاتر در رشته مهندسی بهداشت محیط یا مدرک کارشناسی یا بالاتر در در رشته ایمنی و بهداشت مواد غذایی) شاغل در این زمینه، زیر نظر مسئول فنی فعالیت می‌کنند. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی بهداشت محیط (با حداقل مدرک کارشناسی) می توانند با کسب ۷۰ درصد نمره آزمون مورد تایید وزارت بهداشت برای تاسیس این شرکت‌ها اقدام کنند یا در این نوع شرکت ها استخدام شوند.
علاقه‌مندان به حوزه آموزش و تحقیقات نیز می‌توانند با داشتن مدارک عالی تحصیلی در حوزه بهداشت محیط، وارد سیستم آموزش عالی کشور شوند و به تدریس و پژوهش مشغول شوند.
با توجه به شعار پیش‌گیری بهتر از درمان است، توجه به بهداشت محیط در کشور علاوه بر رفع انواع مشکلات محیط زیستی و بیماری‌های ناشی از آن‌ها، موجب صرفه‌جویی زیاد در هزینه‌های درمانی و بهداشتی می‌شود. در بسیاری از کشورهای پیشرفته به دلیل اهمیت زیادی که به مسائل زیست محیطی و استفاده از تجربیات و نظرات متخصصان این حوزه می‌دهند شغل مهندس بهداشت محیط از جایگاه بسیار مناسبی برخوردار است.
شخصیت‌های مناسب شغل مهندس بهداشت محیط
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید