معرفی شغل خاک‌شناس
اگر عاشق خاک و طبیعت هستید و فعالیت در مزارع و محیط‌های خارج از شهر را دوست دارید شغل خاک‌شناسی برای شما مناسب است.
فهرست مطالب صفحه
خاک‌شناسی چیست
خاک، سیستم اکولوژیکی فعالی است که از طریق تامین آب و مواد غذایی از گیاهان نگهداری می‌کند. همچنین هوای لازم برای نگهداری و رشد انبوه میکروارگانیسم‌هایی را که در چرخه ماده‌های حیاتی دخیل هستند تامین می‌کند. از نظر لغوی خاک‌شناسی، دانش مطالعه و طبقه‌بندی خاک بر اساس خصوصیات فیزیکی (مانند بافت یا ساختمان)، شیمیایی (مانند هدایت الکتریکی محلول خاک و میزان سدیم موجود) و زیستی آن است. دانش خاک‌شناسی، خاک را به عنوان ترکیب طبیعی بسیار پیچیده که از هوازدگی فیزیکی و بیوشیمیایی سنگ‌ها به وجود آمده مورد بررسی قرار می‌دهد.
خاکشناسان گروهی از مهندسان کشاورزی اند که جنبه‌های زیستی خاک را بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهند اما مثلا مهندسان عمران بیشتر به مسایل فیزیکی خاک از جمله درجه سختی آن را مطالعه می‌کنند. از دید آنان خاک ترکیب پیچیده‌ای از ماده‌های بیوژئوشیمیایی محسوب می‌شود. آنان می‌کوشند تا حد امکان شرایطی را فراهم کنند که در آن گیاهان امکان رشد و نمو داشته باشند و از این طریق نه تنها امنیت غذایی ملت‌ها را تامین می‌کنند بلکه جلوی سیلاب‌ها و طوفان‌ها را نیز می‌گیرند و از بروز خسارات بلایای طبیعی ناشی از استفاده بی‌رویه انسان‌ها از طبیعت جلوگیری می‌کنند.
یک خاک‌شناس، خاک را به عنوان یک ترکیب مطالعه می‌کند و کاربردهای آن را مد نظر قرار نمی‌دهد. خاک‌شناسی به ما کمک می‌کند بهترین کاربرد ممکن را برای خاک‌های مناطق مختلف تعیین نماییم، از آن حفاظت کنیم و کیفیت آن را افزایش دهیم. علاوه بر این، خاک‌شناسی شیوه‌های کشت بدون خاک گیاهان را نیز در برمی‌گیرد. پژوهشگران رشته خاک‌شناسی با بررسی مواد و شرایط مورد نیاز زندگی گیاهان، امکان رشد گیاه در محیط‌های بدون خاک را فراهم می‌کنند.
وظایف خاک‌شناس
خاکشناسان میزان مواد غذایی موجود در خاک‌های مناطق مختلف را بررسی می‌کنند و بهترین راه افزایش میزان مواد مورد نیاز و کاهش آثار سوء موادی را که میزان آن از حد طبیعی بیشتر است بیان می‌کنند و در صورتی که خاک از لحاظ مواد غذایی متعدد دچار کمبود باشد، راه حل‌های ترکیبی (مانند کود فسفات آمونیوم) ارائه می‌دهند.
خاکشناسان می‌توانند با شیوه‌های غیر عادی، مثلا با افزودن گچ به خاک سدیمی و شستشوی مداوم آن، ساختار شیمیایی و با شخم مناسب و اضافه نمودن کودهای گیاهی به خاک، ساختار فیزیکی آن را بهبود بخشند. آنان گیاهان و جاندارانی را که می‌توانند باعث بهبود کیفیت خاک از نظر شیمیایی یا فیزیکی شوند بر اساس نوع خاک پیشنهاد می‌کنند. مثلا برای خاک‌هایی که کمبود نیتروژن دارند شبدر یا یونجه پیشنهاد می‌کنند و برای خاک‌هایی که به شدت فشرده شده‌اند اما ساختار شیمیایی مناسبی دارند کرم خاکی پیشنهاد می‌کنند.
فعالیت در زمینه فرسایش و حفاظت خاک، در حوزه‌های فعالیت متخصصان خاک‌شناسی است. در یک برنامه حساب شده علمی به موازات احداث یک سد، فعالیت متخصصان حفاظت خاک و آب‌خیزداری شروع می‌شود. زیرا انان می‌کوشند فرسایش خاک یعنی کنده شدن بیش از حد و حرکت خاک را که فراتر از روند طبیعی آن صورت می‌گیرد کند یا متوقف و آن را تثبیت کنند. زیرا در غیر این صورت سدهای احداث شده به جز انبار رسوب نخواهند بود که طول عمرشان کاهش می‌یابد و میلیاردها تومان خسارت مالی ایجاد خواهد شد. اما خاک از دید مهندس عمران، در زمینه‌های راه و سد و ساختمان، بحثی دیگر و شاید معکوس است، هر چند در برخی زمینه‌ها کارشان با حاک‌شناسان هم‌پوشانی دارد. یک مهندس عمران بر خلاف خاک‌شناس می‌خواهد خاک را فشرده و حتی الامکان استحکام آن را بیشتر کند.
شرایط محیط کار خاک‌شناس
یک متخصص خاک‌شناسی ممکن است در یک کارخانه تولید کود فعالیت کند که در این صورت بیشتر وقت خود را در کارخانه می‌گذراند یا اینکه در آزمایشگاههای خاک‌شناسی مشغول آزمایش نمونه‌های مختلف خاک و اعلام نظر درباره ویژگی‌های آن‌ها است. همچنین در بسیاری از مواقع مهندس خاک‌شناس (مهندس کشاورزی) برای بررسی خاک یک منطقه، به آنجا سفر می‌کند و در محل مورد نظر اقدام به تحقیق و بررسی و در صورت نیاز نمونه‌برداری می‌کند.
تحصیلات، آینده شغلی، فرصت‌های استخدامی و بازار کار خاک‌شناس
فارغ‌التحصیلان مهندسی کشاورزی به ویژه گرایش خاک‌شناسی در این شغل مشغول به فعالیت می‌شوند. این افراد در سازمان‌ها و شرکت‌های حوزه کشاورزی و منابع طبیعی مانند شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور، شهرداری‌ها، وزارت جهاد کشاورزی و سایر سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط مشغول به کار می‌شوند. در صورت استخدام در یک سازمان دولتی نیز با کسب تجربه بیشتر به موقعیت‌های مدیریتی و نظارتی در این بخش دست خواهند یافت.
همچنین مراکز آموزشی (هنرستان‌ها، دانشکده‌ها، آموزشکده‌ها و مراکز آموزش کشاورزی) مراکز پژوهشی، شامل موسسه تحقیقات خاک و آب و کشور و بخش‌های وابسته به آن در مراکز استان‌ها، سایر ادارات دولتی و نیمه دولتی (سازمان جنگل‌ها، مراتع و آب‌خیزداری کل کشور و ادارات منابع طبیعی استان‌ها، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز استان‌ها و شهرستان‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست و اداره‌های کل آن در استان‌ها) بخش غیر دولتی شامل آزمایشگاههای خصوصی تست خاک و شرکت‌های تولید و توزیع کود شیمیایی و گیاهی از مهم‌ترین حوزه‌های استخدام و یافتن شغل برای یک خاک‌شناس هستند.
بدیهی است در هر حال دانش‌آموختگان کارآفرین و خلاق خاک‌شناسی باید در پی آفرینش فرصت‌های کاری نو برای خود و دیگران باشند و با مطالعه و بررسی روش‌های جدید تولید و ایجاد خاک‌های خاصل‌خیز در دنیا و تولید گیاهان مختلف به دنبال نوآوری و ایجاد مشاغل جدید باشند.
شخصیت‌های مناسب شغل خاک‌شناس
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۲ نظر برای آشنایی با شغل خاک‌شناس