آشنایی با رشته مهندسی شیمی
همه مهندسان سعی کرده‌اند شغل خود را برای دوست و فامیل شرح دهند. این تجربه برای همه آن‌ها به‌ویژه مهندسان شیمی دردناک بوده است. زیرا بیشتر مردم اطلاع درستی از مهندسی شیمی ندارند. در واقع، تفاوت زیادی بین معنای ظاهری و مفهوم باطنی این رشته وجود دارد.
معرفی اجمالی رشته مهندسی شیمی
یک مهندس شیمی پیش از آن که یک شیمی‌دان باشد یک مهندس است! مهندسی که اندکی شیمی می‌داند. مهندسی که کشفیات آزمایشگاهی شیمی‌دان‌ها را تا تولید در مقیاس صنعتی توسعه می‌دهد. مهندسی که فرایند طراحی می‌کند. مهندسی که تجهیزات فرایندهای شیمیایی، بیولوژیکی و زیست محیطی طراحی را می‌کند. به عبارت دیگر مهندسی شیمی یکی از رشته‌های مهندسی است نه یکی از گرایش‌های رشته شیمی.
کمابیش هر چیزی که شما در زندگی روزمره به کار می‌برید (اعم از پلاستیک، فلز، پارچه، کاغذ، غذا، لوازم آرایش و حتی دارو) به کمک مهندسان شیمی ساخته می‌شود. این حرفه طیف وسیعی از فعالیت‌ها را در بر می‌گیرد. به این دلیل نمی‌توان آن را به صورت عمومی در یک یا چند جمله به طور کامل تعریف کرد. زیرا با هر جمله‌ای که این رشته تعریف شود طیف وسیعی از قابلیت‌های مهندسین شیمی ناگفته می‌ماند. در ضمن با گذشت زمان و به وجود آمدن جنبه‌های تازه قابلیت‌های مهندسان شیمی این تعریف برای همیشه کامل نخواهد ماند. چندین سال پیش انجمن مهندسین شیمی امریکا این تعریف را برای مهندسی شیمی ارائه داد: «کاربرد اصول علوم فیزیکی همراه با مبانی اقتصادی و روابط انسانی در زمینه‌هایی که مستقیما به فرایندها و دستگاه‌هایی که در آن‌ها ماده به منظور تغییری در حالت یا مقدار انرژی یا ترکیبش تحت عمل قرار گرفته باشد.»
مطمئنا چیزی از این کلمات دستگیرتان نشد! چند بار دیگر بخوانید شاید چیزی عایدتان شود! (البته به شرط آنکه خودتان مهندس شیمی باشید!) اما توصیه می‌شود از این تعاریف خشک و رسمی در جواب به کسی که از شما درباره مهندسی شیمی می‌پرسد دوری کنید! یا به طور خلاصه بگویید: «طراحی فرایند برای صنایع شیمیایی، به منظور تبدیل مواد اولیه به فرآورده‌های با ارزش افزوده»
دروس و گرایش‌های رشته مهندسی شیمی
حدود ۳۵ تا ۴۵ درصد از دروس مهندسی شیمی با بقیه رشته‌های مهندسی یکسان است. (۱۵ درصد دروس عمومی، ۲۰ درصد دروس پایه (ریاضی فیزیک)، ۱۰ درصد دروس مهندسی عمومی). ۱۵درصد از دروس مهندسی شیمی مربوط به دانشکده شیمی است. دروس اصلی مهندسی شیمی عبارتند از: موازنه ماده و انرژی، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، سینتیک و طراحی راکتور، کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی، کنترل فرآیندها، عملیات واحد، طرح و اقتصاد مهندسی. این رشته در مقطع کارشناسی شامل ۸ گرایش زیر است:
- پالایش: دانش تبدیل نفت خام به فرآورده‌های نفتی
- پتروشیمی: دانش تبدیل شاخه‌ای از فراورده‌های نفتی به فرآورده‌های غیر نفتی نظیر پلیمرهای خام و محصولات پتروشیمی
- پلیمر: دانش تبدیل پلیمرهای خام (PVC ،PP ،PE) به پلیمرهای صنعتی نظیر لاستیک، چسب و رنگ
- صنایع گاز: دانش تبدیل گاز طبیعی به گاز قابل مصرف (شامل عملیات استخراج، پالایش و انتقال. با توجه به منابع غنی گاز در ایران و رتبه دوم ایران در جهان از این حیث، آینده این گرایش بسیار درخشان خواهد بود
- صنایع شیمیایی معدنی: دانش تبدیل مواد شیمیایی استخراج شده از معدن به محصولات شیمیایی معدنی نظیر گچ، سیمان، کاشی، اسیدها و بازها و گازهای صنعتی
- صنایع غذایی: دانش تبدیل مواد غذایی به محصولات غذایی مغذی‌تر و با طعم بهتر
- طراحی فرایندهای صنعت نفت: همان طور که از نام آن مشخص است در دروس اختصاصی و اختیاری این گرایش باید مسائل مربوط به صنایع نفت مطرح شود
- بهره برداری: این گرایش را می‌توان رشته‌ای مستقل دانست که شامل دروسی مانند اکتشاف نفت، حفاری و مخازن هیروکربنی است
برای مشاهده سایر رشته ها اینجا کلیک کنید