آشنایی با رشته دندانپزشکی
دندان‌پزشک به تشخیص و درمان بیماری‌های دهان و دندان می‌پردازد و از همین‌رو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهان‌پزشکی گذاشت!
معرفی اجمالی رشته دندانپزشکی
در گذشته دندانپزشکی را با دندان‌سازی یکی می‌دانستند. اما امروزه دندان‌سازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. این رشته در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان را آموزش می‌دهد. دندانپزشکی تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادای درست کلمات تامین می‌کند. همچنین به کمک این تخصص می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. عده‌ای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی نحض یکی می‌دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندان‌ساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بی‌نصیب است.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور می‌کند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را می‌دهد. هر آنچه که یک دانش‌آموز در درس زیست‌شناسی دوره دبیرستان خود فرا می‌گیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد به‌ویژه دو بخش فیزیولوژی و آسیب‌شناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه می‌کنند. همچنین دانشجوی این رشته باید از دست‌هایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش تا بازسازی دندان نیاز به دست‌هایی هنرمند و توانا دارد تا بتواند به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام داد. برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارت‌های لازم در پیاده کردن آموخته‌های آن، کمک بسیار می‌کند.
دندانپزشکی حرفه‌ای است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندان‌پزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه می‌تواند برای آن‌ها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندان‌پزشک باید به طور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پادرد مزمن نشود.
تعداد و عناوین واحدهای اصلی و اختصاصی
طول دوره دندانپزشکی پنج سال است و درس‌های آن در سه بخش عمومی، پایه و اختصاصی برنامه‌ریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درس‌های نظری، عملی نظری، عملی تقسیم می‌شود. این دوره شامل دو مرحله است:
- مرحله اول (یک سال و نیم): در این مرحله دانشجویان درس‌های نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه) می‌گذرانند.
- مرحله دوم (سه سال و نیم): در این مرحله دانشجویان درس‌های تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخش‌های کلینیکی) فرا می‌گیرند و به منظور برخورداری از کارایی آموزشی- درمانی، بیشتر این دوره تحصیلی را در بخش‌های کلینیکی دانشکده و بیمارستان‌های وابسته به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی می‌پردازند؛ لازم به تذکر است که گذراندن درس‌های پایه برای ورود به دوره کلینیکی (مرحله دوم) ضروری است.
نظام آموزشی مطابق آیین‌نامه مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی است و هر واحد درس نظری ۱۷ ساعت و هر واحد درس عملی ۳۴ ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره ۲۰۳ واحد است.
- درس‌های پایه: این دروس پیش‌نیاز ورود دانشجو به درس‌های اصلی و تخصصی و فراگیری آن‌ها هستند. مجموع واحدهای دروس پایه این رشته ۴۳ واحد به شرح زیر است: فیزیک پزشکی، بیوشیمی، بافت‌شناسی انسانی، جنین‌شناسی، تشریح، ژنتیک انسانی، میکروب‌شناسی، ایمنی‌شناسی، فیزیولوژی، روان‌شناسی عمومی و آسیب‌شناسی عمومی
- درس‌های تخصصی: این دروس اطلاعات و آگاهی‌های لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو می‌دهد و او را با مفاهیم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا می‌کند. درس‌های تخصصی این رشته عبارتند از: کالبدشناسی و مرفولوژی دندان، زبان خارجی اختصاصی، جنین و بافت‌شناسی فک و دهان، آسیب‌شناسی دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، بیماری‌های دهان و تشخیص، بیولوژی دهان، پریودنتولوژی، دندانپزشکی ترمیمی (پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت، پروتز کامل) جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان، رادیولوژی دهان، گوش و حلق و بینی، نظام پزشکی و طب قانونی، بهداشت عمومی و اکولوژی، بهداشت محیط زیست، دندانپزشکی مجتمعی، بیماری‌های روانی، بیماری‌های درونی، فارماکولوژی، بهداشت دهان و تغذیه و دندانپزشکی پیشگیری مواد دندانی و پایان‌نامه (رساله).
دانشجویان در سال چهارم با تایید استاد راهنما موضوعی را برای پایان‌نامه انتخاب و راجع به آن تحقیقاتی را آغاز می‌کنند اما واحد پایان‌نامه در سال آخر محاسبه خواهد شد که در آن زمان دانشجو پایان‌نامه را به هیات داوران منتخب ارائه و از آن دفاع می‌کند.
آینده شغلی، بازار کار و درآمد
اگرچه اهمیت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، متاسفانه این رشته هنوز نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آن‌چنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه می‌تواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته، حتی در مقایسه با سایر رشته‌های پزشکی به وضوح نشان دهد.
امروزه در کشور ایران نزدیک به ۱۲ هزار دندان‌پزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه ۱۸ دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از ۱۰۰۰ دندان‌پزشک تربیت می‌کنند. حال سوال اینجاست آیا برای این تعداد فارغ‌التحصیل رشته دندانپزشکی فرصت‌های کاری وجود دارد؟
امروزه در کشور ایران فرصت‌های شغلی برای دندان‌پزشکان جوان به دو دلیل عمده محدودتر شده است که یکی از این دلایل پیشرفت بهداشت در کشور ایران است. یعنی خوشبختانه کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان در جهت پیشگیری و اهداف بهداشتی حرکت می‌کند و بسیاری از بیماری‌ها را مهار کرده است. در نتیجه مردم کمتر به پزشکان و دندان‌پزشکان مراجعه می‌کنند. از سوی دیگر در چند سال اخیر رشد پزشکان و دندان‌پزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است.
برای مشاهده سایر رشته ها اینجا کلیک کنید