آشنایی با شغل روزنامه‌نگاری (خبرنگاری)
خبرنگار کسی است که با اتکا به ذوق و استعداد شخصی، پس از گذارنیدن دوره آموزش تخصصی و همچنین با توجه به مسئولیت اجتماعی که این پیشه بر گردن او می‌گذارد، وظیفه به دست‌آوردن، آماده‌کردن، گردآوری و سامان دادن اخبار و انتقال آنها را با وسایل ارتباط جمعی (مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری) به مخاطبان بر گردن دارد.
کار روزنامه‌نگار چیست
روزنامه‌نگار که اغلب خبرنگار نامیده می‌شود به تحقیق و نوشتن برای روزنامه‌های ملی یا محلی می‌پردازد. او هر خبر و رویدادی را که برای گروه‌های مختلف مخاطبان جذاب باشد از جلسات شوراهای شهر و روستا و جشن‌های مدرسه برای روزنامه‌های محلی تا انتخابات و رویدادهای جهانی برای روزنامه‌های ملی و سراسری پوشش می‌دهد. روزنامه‌نگار باید ذهنی پژوهشگر داشته باشد و از تحقیق و بررسی موضوعات مختلف لذت ببرد. معمولا داشتن تحصیلات دانشگاهی برای داوطلبان شغل روزنامه‌نگاری یا خبرنگاری لازم است. داشتن تجربیات مرتبط مانند کارهای داوطلبانه و نوشتن مقاله برای روزنامه‌ها و مجلات نیز در یافتن شغل مناسب و موفق شدن در آن مفید است
بر پایه اعلامیه سازمان یونسکو، خبرنگاران باید اخبار درست، دقیق و معتبر در اختیار عموم قرار دهند و در درستی اخباری که به دست می‌آورند، پژوهش و اندیشه کنند. خبرنگاران نباید حقیقتی را عمدا تحریف یا خراب کنند و نیز هیچ گونه مطلبی را نباید از دید مردم پنهان نگهدارند.
امروز خبرنگاران بزرگ، «رسانه» را «قدرت» می‌دانند و با این دیدگاه وارد عرصه خبر و خبرنگاری می‌شوند. بنابراین خبرنگار باید رسانه را بشناسد، بعد برای آن کار کند. چهره و لحن گفتار برخی از خبرنگاران در جلوی دوربین نشان از بیگانه بودن آنها با عمق خبری است که در صحنه آن قرار دارند. خبرنگار باید بداند که مخاطب و بیننده خبر تا چه اندازه برای شنیدن و دیدن گزارش خبری او حساس و هوشیار است. هر چه شناخت خبرنگار از خبر بیشتر و از نیازها و حساسیت‌های مخاطب آگاه باشد، در تهیه و تولید و نگارش و بیان خبر دقیق‌تر عمل می‌کند.
ساعت کاری خبرنگار بسیار منعطف است. گاهی برای تهیه برخی اخبار و گزارش‌ها باید ساعت طولانی سرکار باشد که این زمان می‌تواند شب، نیمه‌شب یا حتی صبح زود و در روزهای تعطیل باشد. محل کار او در دفاتری است که معمولا با سر و صدای زیاد همراه است. البته معمولا بیشتر زمان کاری در بیرون از محل دفتر است. گاهی نیز انجام سفرهای کاری ضروری است.
وظایف روزنامه‌نگار (خبرنگار)
- تحقیق و بررسی یک رویداد و اتفاق به محض وقوع و سعی در پوشش خبری وقایع آن
- مصاحبه با افراد به صورت تلفنی یا حضوری و ارتباط با افراد جدید برای افزایش منابع خبری
- تنظیم خبر نیز اولویت‌بندی مفاهیم خبری براساس اهمیت هر مفهوم است که خبرنگار در این زمینه بخشی از کار را برعهده دارد.
- شرکت در کنفرانس‌های خبری به منظور دریافت آخرین اخبار و اطلاعات از مطالب ارائه شده در کنفرانس که معمولا توسط مقام‌های سیاسی و دولتی یک کشور و در برخی از موارد توسط شرکت‌ها و برندهای مطرح در بازار برگزار می‌شود
- گزارش جلسات و مصاحبه‌ها با کمک ابزارهای ضبط صدا یا از راه خلاصه‌نویسی برای درج در روزنامه یا پخش از رادیو و تلویزیون
- جستجوی اخبار و رویدادهای جدید به منظور پیگیری آنها و تهیه اخبار جدید و جذاب برای مخاطبان خود
- نوشتن مقالات به شیوه‌ای جذاب برای مخاطبان
- خبرنگار می‌تواند در حوزه خاصی مانند ورزش، سیاست یا سرگرمی به صورت تخصصی کار کند. همچنین به دلیل اینکه بیشتر روزنامه‌ها اطلاعات خود را روی سایت‌هایشان نیز می‌گذارند، باید در گذاشتن و به روز کردن سایت نیز کمک کند.
مهارت‌ها و توانمندی‌های روزنامه‌نگار (خبرنگار)
- بداهه‌گویی: مهارت ممتاز گفتاری است که خبرنگار بر اثر مطالعات و تمرین‌های بیانی به آن می‌رسد. گاهی لازم است خبرنگار از متن آماده‌ای که تهیه کرده‌است جدا شود و از خود چیزی بگوید. این لحظات غافل‌گیر کننده که کم نیستند، مهارت زبانی خبرنگار یا عجز او را آشکار می‌کنند. خبرنگار باید برای چنین صحنه‌هایی آماده باشد.
- چیرگی بر احساسات: خبرنگاران موفق رسانه‌های بزرگ در گزارش‌های خبری تسلیم احساسات‌شان نمی‌شوند. همدردی و همدلی با مخاطب با احساساتی شدن متفاوت است. فراموش نشود که حضور خبرنگار در صحنه خبر برای عینیت بخشیدن به خبر است؛ نه تحریک احساسات. مردم نیازی به دیدن صحنه‌های احساس خبرنگار ندارند؛ آنچه آنها می‌خواهند دقت، صحت و جامعیت خبر در اسرع وقت است.
- بیان مناسب: داشتن سلامت اندام گفتاری و صدای مناسب و لحن خبری و غیر مصنوعی از دیگر ویژگی‌های خبرنگار است. تنفس درست، جنس صدا و استفاده درست از صدا و انتخاب لحن مناسب برای بیان، از مهارت‌های خبرنگاران آموزش دیده‌است. برخی از خبرنگاران صدای خبری مستقلی دارند که مخاطبان به آن صدا و شیوه بیان علاقه‌مندند. خبرنگار برای دستیابی به بیان نافذ خبری باید جدی باشد و تلاش کند.
- آشنایی با نگارش و تنظیم خبر: امروزه خبرگزاری‌ها، رسانه‌ها و بخش‌های ممتاز خبری به کلمات و واژه‌ها و عبارت‌های خبری بسیار توجه دارند. بار روانی برخی از کلمات تاثیر ویژه دارند. نگارش درست و بدون غلط و رعایت زبان معیار و ایجاز در جمله‌بندی مهارتی است که خبرنگار باید با آن آشنا باشد.
- مهارت ارتباطی: خبرنگار باید با همه چیز و همه کس، تقریبا بدون محدودیت ارتباط برقرار کند. او باید بتواند خود را با صحنه تصادف، زلزله، سیل، آتش‌سوزی، جنگ، جشن‌های ملی و مذهبی، مراسم ویژه، راهپیمایی‌ها و نمونه‌های مرتبط وفق دهد. همچنین باید بتواند با کودک خردسال، نوجوان، جوان، پیر، کارگر و کارمند، هنرمند، قهرمان، دانشمند، افراد مثبت و منفی ارتباط برقرار کند. او باید بتواند هم با دختر خردسالی که تازه به مدرسه وارد شده گفتگو کند و هم با پیرزن ۹۰ ساله‌ای که در خانه سالمندان دوران سخت زندگی خود را سپری می‌کند، هم‌کلام شود. خبرنگار این مهارت ارتباط کلامی و غیر کلامی را باید بیاموزد در غیر اینصورت مصاحبه‌های مضحکی به دست خواهد داد.
- مهارت خوب گوش دادن و پرسش‌گری
- ذهن پوینده و علاقه زیاد به افراد، مکان‌ها و رویدادها: زیرا در غیر اینصورت اوالا خبرنگاری برای شما خسته کننده خواهد شد و از سوی دیگر اخبار تهیه شده توسط شما از جذابیت لازم و کافی برای بینندگان برخوردار نخواهد بود.
- داشتن حس کنجکاوی: علاقه به امور و اتفاقات جاری در همه سطوح و داشتن حس کنجکاوی برای پیگیری اموری که ممکن است جنبه خبری قوی برای خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها داشته باشند.
- آشنایی با رسانه‌های جریان غالب: خبرنگار باید خبرگزاری‌های مختلف جهان به ویژه غول‌های خبری جهان را بشناسد. این شناخت به نگاه و فکر او وسعت می‌بخشد. وقتی به راز موفقیت خبرگزاری‌های جهان پی برد و دانست که همه چیز در گرو عملکرد درست خبرنگاران آنها بوده‌است، به جایگاه و حساسیت کار خود بیشتر پی می‌برد.
- مهارت تحقیق و جستجو
- اعتماد به نفس: خبرنگاری یکی از سخت‌ترین مشاغل معرفی شده است. یکی از علت‌های آن عدم پذیرش از سوی بسیاری از مردم و سازمان‌ها است اما خبرنگار برای تهیه خبر که گاهی ممکن است برای گروهی ناخوشایند باشد و گاهی گران تمام شد از تمام توان خود استفاده باید استفاده کند و گاهی جان خود را به خطر اندازد تا بتواند خبر داغ و دسته اول برای خبرگزاری یا سازمان مطبوع خود تهیه کند. در همه این مراحل داشتن اعتماد به نفس الزامی است در غیر این صورت خبرنگار موفق نخواهد بود.
- مهارت‌های ارتباطی خوب: قاعدتا بدون آنها حتی نمی‌توان کوچک‌ترین قدم‌ها را در این شغل برداشت.
- سرعت عمل: توانایی جمع آوری سریع اطلاعات و نوشتن آنها در به شکل جذاب و قابل فهم برای همه
- صبر و تحمل زیاد: بسیاری اوقات خبرنگاران برای تهیه یک خبر باید زمان زیادی را منتظر بمانند یا اینکه حرف‌های تند برخی از افراد را بشنوند و چیزی نگویند. لذا داشتن صبر و تحمل برای رسیدن به نتیجه و تهیه یک خبر داغ الزامی است.
- رعایت بی‌طرفی در نوشتن مطالب
- مهارت‌های فناوری اطلاعات: امروزه عمدتا خبرنگاران خودشان خبرهای تهیه شده را تایپ می‌کنند یا تصاویر و فیلم‌های برداشت شده را ادغام می‌کنند و پس از تدوین در اختیار همکاران‌شان برای انتشار قرار می‌دهند. در صورت عدم تسلط بر مهارت‌های فناوری اطلاعات مورد نیاز، این کار غیر ممکن خواهد بود.
تحصیلات و فرصت‌های استخدامی روزنامه‌نگار
فارغ‌التحصیلان رشته علوم ارتباطات اجتماعی به طور تخصصی و مبتنی بر روش‌های علمی دوره‌های تخصصی روزنامه‌نگاری را گذارنده‌اند و به راحتی می‌توانند به عنوان خبرنگار، مقاله‌نویس، تحلیل‌گر و روزنامه‌نگار در رسانه‌های مکتوب یا خبرگزاری‌ها و صدا و سیما مشغول به کار شوند. هر چند برخی از روزنامه‌نگاران که در رشته‌های دیگر تحصیل کرده‌اند با گذراندن دوره‌های آموزشی روزنامه‌نگاری و خبرنگاری در دانشکده خبر و برخی آموزشگاه‌های آزاد توانایی و دانش لازم را کسب کرده‌اند.
شخصیت‌های مناسب شغل روزنامه‌نگاری
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید