آشنایی با شغل مهندس شیمی

کار مهندس شیمی چیست

مهندس شیمی فردی است که یافته‌های شیمی‌دان‌ها را به صورت عملی و کاربردی درمی‌آورد و در صنایع مختلف آن‌ها را به کار می‌گیرد. در واقع مهندسی شیمی، فرآیند به کارگیری یافته‌های علم شیمی است.

 

 

کار مهندس شیمی چیست

به طور کلی گستره کار مهندس شیمی بسیار وسیع است و حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود. این تنوع را در گرایش‌های تحصیلی زیادی که در رشته مهندسی شیمی وجود دارد، می‌توان تا حدی درک کرد. به همین جهت شاید نتوان تعریف جامع و کاملی از مهندسی شیمی ارائه داد. مهندس شیمی مسئولیت‌های مختلفی از مهندسی فرآیند تا مدیریت کارخانه را می تواند بر عهده بگیرد.

هر مهندس شیمی با توجه به گرایش تحصیلی خود وظایف خاصی را برعهده دارد به عنوان مثال گاهی در یک فرآیند خاص مانند اکسیداسیون (سوزاندن برخی مواد شیمیایی برای تولید مواد شیمیایی دیگر)، گاهی در حوزه مواد نانو (موادی در اندازه‌های بسیار کوچک در حد نانو که دارای ویژگی‌های جدید و خاصی هستند) یا گاهی در طراحی فرآیند تولید مواد غیر آلی (مانند سیمان، آهک و...) تخصص دارد.

یکی از کارهای اصلی مهندسی شیمی طراحی و اجرای فرآیندهای شیمیایی برای تبدیل مواد اولیه به کالاها و موادی ارزشمند و کاربردی است. به عنوان مثال در یک پالایشگاه مهندس شیمی وظیفه دارد با بررسی وضعیت موجود، بهترین فرآیند را برای تبدیل مواد خام نفتی به محصولات مفید و باارزش پتروشیمی طراحی و پیاده‌سازی کند. یا مثلا در یک کارخانه محصولات غذایی منجمد، وظیفه نظارت و طراحی بهترین فرآیند برای استفاده از مواد اولیه در تولید محصولاتی با کیفیت در کنار کمترین هزینه و زمان، بر عهده مهندس شیمی آن کارخانه است.

  • مهندس شیمی باید ابتدا در ریاضی و بعد در شیمی و فیزیک قوی باشد. همچنین باید دقت بالا، توانایی تحلیل اطلاعات، حل مساله و مهارت مدیریتی برای مدیریت پروژه‌ها، افراد و بودجه‌ها را داشته باشد.
  • ساعت کاری مهندس شیمی معمولا مطابق با ساعات کاری اداری است. البته وقتی درگیر کار پروژه‌ای باشد گاهی لازم است زمان بیشتری را به کار اختصاص دهد تا بتواند پروژه را به موقع تحویل دهد.
  • محل کار مهندس شیمی معمولا در آزمایشگاه، دفتر کار یا بخش‌های مختلف کارخانه یا پالایشگاه‌ها است.

در ادامه با وظایف مهندس شیمی، مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز مهندس شیمی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی شیمی، بازار کار، آینده شغلی و فرصت‌های استخدامی مهندسی شیمی و درآمد و حقوق مهندس شیمی آشنا می‌شوید.

وظایف مهندس شیمی

مهندس شیمی معمولا در بخش تحقیق و توسعه و یا در بخش تولید مشغول به کار می‌شود. اگر مهندس شیمی در بخش تحقیق و توسعه کار کند، وظایف او عبارتند از:

  • آزمایش راه‌های جدید توسعه محصولات در آزمایشگاه
  • استفاده از مدل‌های کامپیوتری برای رسیدن به روش‌های تولید ایمن‌تر و مقرون به صرفه‌تر
  • برنامه‌ریزی برای چگونگی انتقال نمونه‌های آزمایشگاهی به محیط واقعی کار (به منظور تولید انبوه صنعتی)
  • توسعه روش‌های ایمن و دوست‌دار محیط زیست برای از بین بردن مواد زائد

 

اگر مهندس شیمی در بخش تولید مشغول باشد، وظایف او عبارتند از:

  • همکاری با تکنسین‌های کارخانه برای ایجاد تجهیزات لازم و ابزارهای کنترل فرآیند تولید
  • نظارت و بررسی فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی فرآیند تولید
  • طراحی سیستم‌ها و دستگاه‌ها مورد نیاز در فرآیند تولید
  • همکاری نزدیک با مدیران بخش‌های کنترل کیفیت و ایمنی و سلامت به منظور بهینه‌سازی فرآیند تولید از نظر اقتصادی، کیفیت محصولات، ایمنی و ...

ٰمهارت و توانمندی‌های مورد نیاز مهندس شیمی

  • داشتن استعداد در ریاضیات، فیزیک و شیمی: زیرا پایه مهندسی شیمی بر این دروس بنا شده است.
  • مهارت خوب در تحلیل و حل مساله: چون مهندس شیمی به طراحی و کنترل فرآیندهای تولیدی می‌پردازد، باید بتواند فرآیندها را تحلیل و در صورت بروز مساله یا مشکلی آن را به خوبی حل نماید. به عنوان مثال اگر در یک کارخانه تولید مواد غذایی از طرف بخش کنترل کیفیت اعلام شود که محصولات نهایی به حد کافی فریز نشده و امکان فساد سریع آن‌ها وجود دارد، مهندس شیمی کارخانه به سرعت مساله مورد نظر را بررسی و با تسلطی که روی فرآیندهای مختلف تولید دارد، اشکال را پیدا و برای رفع آن اقدام می‌کند.
  • توانایی برنامه‌ریزی، سازماندهی و تصمیم‌گیری: از آنجا که کار مهندس شیمی بسیار حساس و کلیدی است، برای پیشبرد مناسب فرآیندهای تولید مهندس شیمی باید از توانایی خوبی در برنامه‌ریزی و سازماندهی کارها برخوردار باشد. مثلا در بسیاری موارد وقتی واحدی به یک پالایشگاه می‌خواهد اضافه شود، مهندس شیمی باید با دقت همه عوامل و کارهای لازم را شناسایی کند و با برنامه‌ریزی درست و گرفتن تصمیمات به جا، وظیفه طراحی و راه‌اندازی آن بخش پالایشگاه را انجام دهد.
  • توانایی مدیریت پروژه‌ها، افراد و بودجه‌ها: در بسیاری از کارخانجات و پالایشگاه‌ها، مهندس شیمی مسئول اصلی پروژه‌ها است. بنابراین باید در مدیریت پروژه‌ها و کارکنان آن‌ها قوی باشد.
  • مهارت خوب ارتباطی: برای همکاری و ارتباط با سایر مهندسان، کارکنان و مدیران ارشد
  • توانایی کار تیمی: کار مهندس شیمی (در قالب پروژه یا در روند عادی کار) ارتباط زیادی با کارگران و سایر مهندسان دارد. برای انجام درست وظایف و دستیابی به بهترین تولید باید همکاری و هماهنگی زیادی بین تیم‌های کاری وجود داشته باشد.

مهارت در نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی شیمی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های لازم برای مهندس شیمی، تسلط داشتن بر نرم‌افزارهای تخصصی حوزه مهندسی شیمی است. اگر به بررسی اجمالی آگهی‌های استخدامی مهندس شیمی بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت‌ها و سازمان‌ها یکی از شرایط جذب مهندس شیمی را تسلط بر نرم‌افزارهای مربوط به حوزه مهندسی شیمی قرار داده‌اند. بنابراین اگر می‌خواهید در شغل مهندسی شیمی موفق باشید، به راحتی و به سرعت بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در این حوزه رقابتی پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی شیمی یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست. برخی از مهم‌ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی شیمی در جدول زیر فهرست شده‌اند.

 

 نام نرم‌افزار توضیح نرم‌افزار
hysys نرم‌افزار بهینه‌سازی فرآیندهای شیمیایی
ASPEN ONE نرم‌افزار طراحی و شبیه‌سازی
FLUENT نرم‌افزار مدل‌سازی جریان سیال و انتقال حرارت
Portable WinDrawChem نرم‌افزار رسم ساختمان ملکول و نمادهای شیمی
OLGA نرم‌افزار پیش‌بینی همه الگوهای جریان به صورت دینامیکی
FEMLAB نرم‌افزار مدل‌سازی و شبیه‌سازی با استفاده از روش‌های عددی
MATLAB نرم‌افزار برنامه‌نویسی و انجام محاسبات ریاضی
CHEMCAD نرم‌افزار شبیه‌سازی فرآیندهای شیمیایی

تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی شیمی

به دلیل اینکه جایگاه مهندس شیمی و وظایف او به طور کامل و مشخص در کشور مشخص نشده است، هنوز در برخی شرکت‌ها، کارخانجات و حتی پالایشگاه‌ها از سایر مهندسان از جمله مهندس مکانیک برای پست‌های مربوط به مهندس شیمی استفاده می‌شود. اما به طور کلی برای استخدام مشاغل مرتبط با مهندسی شیمی از فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی شیمی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری استفاده می‌شود. البته داشتن تجربه کاری برای برخی مشاغل این حوزه مانند کار در پالایشگاه‌ها ضروری است.

آینده شغلی، بازار کار و فرصت‌های استخدامی مهندسی شیمی

مهندس شیمی می‌تواند در صنایع مختلف شامل صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی، نساجی، نفت و گاز و پتروشیمی، معدنی، انرژی و تقریبا در هر کارخانه تولیدی کار کند. همچنین با کسب تجربه بیشتر می‌تواند به رده‌های نظارتی و مدیریتی مانند ناظر تولید، مهندس طراح، مدیر بخش تحقیق و توسعه یا مدیر کارخانه دست یابد. در خصوص وضعیت و میزان استخدام مهندس شیمی در ایران آمار دقیقی در دسترس نیست. از آنجا که صنعت نفت و گاز و پتروشیمی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین صنعت در کشور ما است، تعداد زیادی از مهندسان شیمی در این صنعت استخدام می‌شوند. البته رقابت برای کسب بهترین موقعیت‌های شغلی در صنایع برتر کشور بسیار زیاد است. بدیهی است فارغ‌التحصیلان مهندسی شیمی که دانش، مهارت و تخصص خوبی  داشته باشند، به راحتی در بهترین محل کار و با بالاترین حقوق‌ها استخدام می‌شوند.

شخصیت‌های مناسب شغل مهندسی شیمی

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.

 

برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید

 

ای استخدام

از تجربیات دیگران استفاده کنید!

مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.

۳۸ نظر برای آشنایی با شغل مهندس شیمی

  • N
    N
    ۲۲ مرداد ۱۴۰۰، ۲۲:۳۱
    سلام
    میخواستم بدونم که رشته مهندسی شیمی میتونه وارد شرکت نفت شود ؟؟برای استخدام کار
    اگر که میشه تو چه قسمتی استخدام میکننید؟
    لطفا جواب بدید ممنون
    • ن
      نازنین
      ۱۹ مرداد ۱۴۰۰، ۱۴:۰۸
      با عرض سلام
      من میخوام امسال انتخاب رشته کنم و هنوز نمیدونم که مهندسی شیمی خوبه یا نه ،میشه لطفا بگید که ایا این رشته برلی جذب نیروی کار در خارج مناسب هست یا نه؟؟ شرایط کارش در خارح کلا به چه صورت هست؟ ممنون میشم راهتمایی کنید
      • م
        مبیناسادات میران زاده
        ۲۱ مهر ۱۴۰۱، ۰۱:۲۳
        بهترین گرایش مهندسی شیمی چیه برای خانم ها
      • G
        Giti
        ۳ مرداد ۱۴۰۰، ۱۳:۲۶
        سلام وقت بخیر
        رشته ریاضی رو انتخاب کردم و می‌خوام وارد این رشته بشم واقعا بهش علاقه دارم واقعا نمیدونم چیکار کنم نمیخوام برم دبیری 🥺😭
        • J
          Jamile
          ۱۶ مرداد ۱۳۹۹، ۰۰:۵۹
          سلام..من امسال انتخاب رشته کردم همون ریاضی..میخوام بدونم که بازار کار مهندسی شیمی برای خانم ها چطوره؟یا حسابداری؟و یا کدوم یکی از شاخه های ریاضی برای خانم ها مناسب تر و بازار کارش هس..؟!
          • س
            سعید قراری
            ۱۱ مرداد ۱۳۹۹، ۱۲:۳۹
            یک مهندس شیمی با تجربه ،و یک مهندس مکانیک با تجربه محاسبه و طراحی ماشین آلات صنعتی ،مورد نیاز است ،
            • ی
              یوسف کریمی
              ۲ فروردین ۱۴۰۲، ۰۶:۱۶
              با سلام محل کار جنوب کشور عسلویه ست مهندس. من مهندس شیمی با چند سال سابقه در پیش راه اندازی و راه اندازی و بهره‌برداری می‌باشم...خوشبختانه خوشحال میشم بتونم کمکی کنم
            • س
              سجاد فتحی
              ۱۱ فروردین ۱۳۹۹، ۱۸:۰۳
              سلام بهترین گرایش مهندسی شیمی چیه اصلا حقوقش چقدره؟آیا من کار خوبی کردم به جای معلمی اومدم مهندسی شیمی؟ آیا باید از داشتن شغل تو آینده خیالمون راحت باشه؟ تنها چیزی که باعث شد بیام این رشته فقط علاقم بود
              • ف
                فرنیا
                ۱۱ مهر ۱۳۹۸، ۰۰:۵۳
                سلام ..ببخشید من رشته ی کارشناسیم مهندسی نفت
                برای ارشد چه رشته ای برم که خوب باشه و مناسب خانوم ها و صدالبته بازار کاریش خوب باشه ..بین شیمی و مدیریت مالی کدومو انتخاب کنم
                • ن
                  نگین
                  ۵ مهر ۱۳۹۸، ۱۱:۱۷
                  سلام. رشته مهندسی شیمی اصلا برای خانم ها کار نیست و من خیلی پشیمونم که این رشته را رفتم.
                  • ا
                    امید
                    ۱۶ بهمن ۱۳۹۹، ۱۱:۰۶
                    اشتباه نکنید. درسته در عرصه پالایشگاه و پتروشیمی برای خانم های ایرانی کار نیست اما خیلی از شرکت صنایع غذایی و داروسازی و ... مهندس شیمی خانم استخدام میکنن. ضمن اینکه شما اگه طراح فرایند باشید جنسیت مفهومی نداره.
                  • ع
                    علی
                    ۲۷ شهریور ۱۳۹۸، ۰۳:۱۴
                    سلام من امسال میخوام برم دانشگاه آذادآیا رشته شیمی باهمون پتروشیمی یکی هس یافرق دارن ازهم؟؟
                    • ف
                      فاطمه
                      ۲۳ مرداد ۱۳۹۸، ۱۵:۰۶
                      سلام.تفاوت رشته مهندسی شیمی ومکانیک فقط درتعداد واحدهای شیمی ست؟ بازارکارمکانیک بهتره یا مهندس شیمی؟
                      میشه لطفا پاسخ بدید.
                      • ش
                        شیما بابیزان
                        ۲ خرداد ۱۳۹۸، ۱۰:۵۲
                        سلام من خانم بابیزان درجستجو شغل مناسب لیسانس شیمی از دانشگاه آزاد متاهل
                        • ح
                          حسین تقیپور
                          ۲۸ آبان ۱۳۹۷، ۰۲:۱۶
                          با سلام من فارغالتحصیل رشته مهندسی شیمی صنایع گاز هستم برای اینکه بعنوان مسئول کنترل کیفیت در کارخانجات کار پیدا کنم باید چه دوره های اموزشی بگذرونم ؟ باتشکر
                          • ع
                            علی
                            ۱ مرداد ۱۳۹۸، ۰۲:۵۴
                            داداش برو HSE بهترین راه
                          • h
                            h
                            ۲۴ شهریور ۱۳۹۷، ۰۱:۴۱
                            من مهندسی شیمی مازندران قبول شدم بنظرتون برم یا حسابدتری ازاد نزدیک خونمون بخونم؟
                            • h
                              h
                              ۲۴ شهریور ۱۳۹۷، ۰۱:۳۹
                              من شیمی مازندران روزانه قبول شدم ب نظرتون برم یا حسابداری ازاد بخونم
                              • ی
                                یاس
                                ۸ شهریور ۱۳۹۷، ۰۹:۵۳
                                سلام
                                رشته خوبی هست به شرط این که علاقه به ریاضیات و شیمی داشته باشید و اینکه در دوران دانشجوییی دروس رو جدی بگیرید و از ترم ۴ به فکر یاد گرفتن نرم افزار باشید ضمنا یه توصیه میش از انتخاب یک رشته حتما آگهی های استخدامی رو مطالعه کنید
                                • م
                                  مهسا ابوطالبی
                                  ۱۹ مرداد ۱۴۰۱، ۱۳:۴۳
                                  سلام مم رشتم ریاضی فیزیک بود الان مهندسی شیمی تو شهر دیگه ایی قبول شدم ولی مطمئنم نیستم برم یا نه بنظرتون ارزشو داره این رشته رو بخونم خیلی ها میگن خیلی سخته و منو دچار تردید میکنن
                                • ز
                                  زهرا
                                  ۱۵ مرداد ۱۳۹۷، ۲۲:۱۵
                                  سلام.کنکور امسال تو رشته مهندسی شیمی قم روزانه قبول میشم خواستم بدونم رشته خوبیه تو انتخاب رشته وارد کنم یا رشته فیزیک تو دانشگاه تفرش بهتره؟
                                  • د
                                    دانشجو
                                    ۱۸ مرداد ۱۳۹۷، ۰۹:۱۶
                                    دانشگاه های شهر های کوچیک معمولا خوب نیستند
                                    • ن
                                      نگین
                                      ۵ مهر ۱۳۹۸، ۱۱:۲۰
                                      سلام.مهندسی شیمی برای خانم ها اصلا کار نیست.من توصیم اینه که کسی این رشته را نره چون من و دوستام همه بیکاریم
                                      • J
                                        Jahan Shimi
                                        ۱۵ مهر ۱۳۹۸، ۱۵:۰۰
                                        آیا در زمینه نساجی و روانکنندهای ریسندگی اطلاعات دارید برای تحقیق و تولید روانکنندهای نساجی نیازمندیم با احترام
                                        • J
                                          Jahan Shimi
                                          ۱۵ مهر ۱۳۹۸، ۱۵:۰۱
                                          آیا در زمینه نساجی و روانکنندهای ریسندگی اطلاعات دارید برای تحقیق و تولید روانکنندهای نساجی نیازمندیم با احترام
                                          • r
                                            rahaaa
                                            ۲۰ بهمن ۱۳۹۸، ۲۱:۱۶
                                            سلام من کلاس دهمم رشتم هم انسانیه اما رشته ی خاصی نداره به خاطر همین میخاام رشتمو تغییر بدم و برم ریاضی یا تجربی لطفا کمکم کنید تا ببینم کدومشکن بهتره
                                        • ا
                                          ابوالفضل
                                          ۱۳ مرداد ۱۳۹۷، ۱۴:۱۶
                                          اگر کسی مهندسی شیمی دانشگاه شریف قبول بشه میتونه یک شغل خوب پیدا کنه
                                          • ع
                                            علی
                                            ۱۹ مرداد ۱۳۹۷، ۱۳:۱۵
                                            سلام.رابطه مستقیمی وجود نداره.من خودم امیر کبیر هستم . الان دیگه کار داشتن به مدرک و دانشگاه برنمیگرده.واقعیت اینه که خیلی ها مثل من و شما از دانشگاه های خوب بیرون میان.
                                          • م
                                            محمد
                                            ۷ مرداد ۱۳۹۷، ۲۲:۳۴
                                            بسیار عالی
                                            خدا قوت
                                            • ص
                                              صداقت
                                              ۲۴ فروردین ۱۳۹۷، ۱۸:۳۱
                                              ببخشید من رشته ام شیمی دارویی است میتونم با مدرک کارشناسی در محیط کارخانه های تولیدی ب عنوان مهندس شیمی کار کنم یا نه؟
                                              • .
                                                ...
                                                ۱۵ آذر ۱۳۹۵، ۲۱:۳۹
                                                عالی .عالی.عالی

                                                لطفا سوالات و نظرات خود را بیان کنید

                                                ثبت پاسخ