آشنایی با شغل سردفتر

آشنایی با شغل سردفتر

سردفتر (یا سردفتردار) شخصی است که اداره امور دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر ازدواج و طلاق را بر عهده دارد.

کار سر دفتر چیست

نهاد تنظیم‌کنندگان پس از نهاد قضا از قدیمی‌ترین نهادهای حقوقی در گذشته به ویژه پس از ظهور اسلام محسوب می‌شوند. این نهاد در تمام اعصار تاریخی پس از اسلام مورد توجه خاص قرارداشته و مقررات آن پیوسته دستخوش تحول شده است. در جامع‌التواریخ خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی مقررات خاصی برای امر تنظیم اسناد تدوین و برای نخستین بار ایجاد دفتر ثبت معاملات پیش‌بینی شد اما تا ظهور مشروطه اجرایی نشد.

دفتر اسناد رسمی (یا دفترخانه یا محضر) نهاد مدنی وابسته به قوه قضائیه ایران برای تنظیم و ثبت رسمی اسناد است که به صورت مستقل و بدون وابستگی مالی به حاکمیت سیاسی اداره می‌شود. دفاتر اسناد رسمی توسط سازمان بازرسی کل کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک، اداره کل ثبت استان‌ها، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بازرسی کانون سردفتران و دفتر یاران به طور مرتب بازرسی می‌شوند. در واقع یکی از بیشترین نظارت‌ها در بین همه دستگاه‌ها بر این صنف اعمال می‌شود.

سردفتر در دفاتر اسناد رسمی بر طبق قانون، تمام معاملات، اسناد رسمی و خواسته‌های حقوقی افراد را ثبت و گواهی می‌کند. سردفتران بنا به پیشنهاد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انتخاب می‌شوند. سازمان ثبت باید برای انتصاب سردفتران اسناد رسمی نظر مشورتی کانون سردفتران و دفتریاران را نیز جلب نماید. دفاتر ازدواج و طلاق از نهادهای تخصصی مدنی هستند که بخشی از وظایف اجرایی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را انجام می‌دهند. این دفاتر از نظر مالی مستقل هستند و به طور خصوصی اداره می‌شوند. سردفتر دفاتر ازدواج و طلاق امور مربوط به ثبت ازدواج، طلاق یا هر دو را به صورت شرعی و قانونی انجام می‌دهد.

وظایف سردفتری

• تنظیم و ثبت کردن اسناد مالی و غیرمالی مطابق مقررات و قانون (مانند سند مالکیت منزل، زمین، ماشین، وثیقه‌نامه و اجاره‌نامه)
• بررسی هویت طرفین معامله با بررسی و کنترل اسناد لازم برای احراز هویت
• دادن سواد مصدق یعنی رونوشت گواهی شده از اسناد ثبت شده به اشخاصی که طبق مقررات حق گرفتن آن را دارند و آن اشخاص عبارتند از متعاملان و اشخاص ذی‌نفع و کسانی که دادگاه دستور اعطای رونوشت سندی را به آن‌ها داده است
• تصدیق صحت امضا یا گواهی امضای اشخاص برای مصون ماندن از تردید و انکار
• قبول و حفظ اسنادی که به امانت می‌گذارند مانند وصیت‌نامه

وظایف سردفتر دفاتر ازدواج و طلاق

• تنظیم و آماده‌سازی مدارک مورد نیاز قبل از ازدواج و طلاق
• دادن معرفی‌نامه برای انجام آزمایش خون قبل از ازدواج
• توضیح شرایط ضمن عقد یا طلاق برای دو طرف
• خواندن صیغه عقد و طلاق
• انجام امور ثبت رسمی و قانونی ازدواج و طلاق

مهارت و دانش مورد نیاز

• آشنایی با قوانین حقوقی و ثبتی کشور
• داشتن ارتباطات اجتماعی مناسب
• قابل اعتماد و امانت‌دار بودن
• داشتن دقت زیاد و توجه به جزئیات
• داشتن حس مسئولیت‌پذیری

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل سردفتری

سن سردفتران اسناد رسمی در بدو اشتغال نباید از ۲۴ سال کمتر و از ۵۰ سال بیشتر باشد. افراد زیر می‌توانند با طی مراحل مربوطه وارد شغل سردفتری اسناد رسمی شوند:

• اشخاصی که لیسانس حقوق در رشته قضایی یا فقه در رشته الهیات دارند
• کسانی که دو سال سابقه خدمات قضائی یا وکالت پایه یک دادگستری دارند
• سایر افراد دارای مدرک لیسانس به شرط داشتن سه سال سابقه دفتریاری (دفتریار معاون دفترخانه و نماینده ثبت است)
• اشخاصی که از مراجع مسلم دارای تصدیق اجتهاد طبق آئین‌نامه مصوب وزارت دادگستری باشند
• دفتریارانی که گواهی قبولی امتحان مخصوص سردفتری و دفتریاری موضوع شق سوم ماده ۱۰ قانون دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۳۱۶  دارند به شرط داشتن ۵ سابقه دفتریاری.
• دفتریارانی که دیپلم کامل متوسطه دارند به شرط داشتن هفت سال سابقه دفتریاری اول

راه‌های انتصاب سردفتر

انتصاب سردفتران از راه‌های زیر صورت می‌گیرد:

• از طریق آزمون سالانه سردفتری در شرایطی که در اثر افزایش جمعیت یا افزایش تعداد معاملات طبق شرایط مندرج در قوانین نیاز به تاسیس دفترخانه جدید وجود داشته باشد یا اینکه به دلیل انفصال دائم از خدمت، یا عدم معرفی جانشین توسط سردفتر یا وارثین وی دفترخانه‌های فاقد سردفتر در کشور وجود داشته باشند. در شهریور ماه هر سال آگهی آزمون سردفتری اسناد رسمی در برخی روزنامه‌های کشور منتشر می‌شود که افراد واجد صلاحیت از طریق آزمون، انتخاب و انتصاب می‌شوند. افراد در صورت قبولی در این آزمون، گزینش و طی مراحل کارآموزی سردفتر اسناد رسمی می‌شوند.
• از طریق معرفی جانشین از طرف سردفتری که در شرف بازنشستگی است. چون واجد صلاحیت بودن سردفتران امری مهم تلقی می‌شود لذا قانون‌گذار سعی کرده که از ظرفیت و تجربه خود سردفتران نیز برای انتخاب سردفتران جدید واجد صلاحیت و مورد اعتماد استفاده نماید. به همین دلیل است که سردفتر صرفا در زمان رسیدن به بازنشستگی پایان دوره خدمتی و اوج تجربه کاری حق معرفی جانشین را دارد. این موضوع باعث می‌شود که تغییر مدیریت ناگهانی دفترخانه در کار ارباب رجوع ایجاد اختلال نکند و کارکنان دفترخانه امنیت شغلی بیشتری احساس نمایند. چنانچه فرد معرفی شده موفق به جلب موافقت قوه قضاییه شود، به عنوان جانشین سردفتر بازنشسته در دفترخانه منصوب خواهد شد. 

شرایط سردفتران دفاتر ثبت ازدواج

افراد واجد شرایط می‌توانند با قبولی در آزمون و طی مراحل گزینش و کارآموزی با داشتن امکانات مالی کافی دفاتر خود را راه‌اندازی کنند.  معمولا در این بخش افراد ابتدا سردفتر ازدواج می‌شوند و پس از کسب تجربه و قبولی در آزمون می‌توانند سردفتر طلاق شوند.  سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هر سال آزمونی کتبی برای سردفتری ازدواج و طلاق برگزار می‌کند که افراد دارای شرایط زیر می‌توانند در آن شرکت کنند:

• دارندگان مدرک کارشناسی یا بالاتر در رشته حقوق، علوم ثبتی، الهیات و معارف اسلامی (گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی)
• دارندگان گواهی پایان سطح با تایید شورای مدیریت حوزه علمیه قم
• دارندگان گواهی افتا از مراجع مسلم اهل سنت که به تایید رییس قوه قضاییه رسیده باشد
• روحانیونی دارای حداقل مدرک تحصیـلی کارشناسی در رشتـه های ادبیات زبان فارسی و عربی، فقه و اصول، تفسیر ، علوم قرآنی، حدیث، الهیات و معارف اسلامی
• علاوه بر مدرک تحصیلی، سایر شرایط لازم برای شرکت در آزمون سردفتری دفاتر ازدواج و طلاق، تدین به دین مبین اسلام، اعتقاد و تعهد به نظام جمهوری اسلامی ایران و اصل مترقی ولایت فقیه و قانون اساسی، ملتزم به احکام شرعی، دارا بودن حداقل ۲۵ سال شمسی، حسن شهرت، توانایی انجام کار و داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت نظام وظیفه عمومی است
• سردفتر طلاق از بین سردفتران شاغل که حداقل ۵ سال سابقه داشته باشند یا افرادی که علاوه بر شرایط مقرر در نظام‌نامه دارای ۳۰ سال باشند انتخاب خواهند شد

شخصیت‌های مناسب شغل سردفتر

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.

برای مشاهده سایر مشاغل اینجا کلیک کنید