آشنایی با رشته مهندسی فناوری اطلاعات

آشنایی با رشته مهندسی فناوری اطلاعات

رشته مهندسی فناوری اطلاعات، زیرمجموعه گروه فنی دانشگاه‌هاست. این رشته دانش روش‌های جمع‌آوری اطلاعات، استفاده و انتقال آن را به دانشجویان آموزش می‌دهد.

معرفی اجمالی رشته  مهندسی فناوری اطلاعات

در عصر حاضر فناوری اطلاعات یکی از عمده‌ترین محورهای تحول و توسعه در دنیا محسوب می‌شود. امروزه دستاوردهای ناشی از فناوری اطلاعات چنان با زندگی مردم تلفیق شده است که توقف در مسیر آن باعث ایجاد اختلال در جامعه و حتی رفاه و آسایش مردم می‌شود. از این‌رو بسیاری از کشورها برای گسترش استفاده از فناوری اطلاعات دست به اقدامات خرد و کلانی زده‌اند که آموزش آکادمیک فناوری اطلاعات یکی از این موارد است.

مطالعه، طراحی، ساخت، راه‌اندازی، نگهداری سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، جمع‌آوری، سازمان‌دهی، طبقه‌بندی و انتقال اطلاعات، مهم‌ترین اهدافی است که مهندسی فناوری اطلاعات آن را دنبال می‌کند. مهم‌ترین توانمندی دانش‌آموختگان این رشته، استفاده صحیح و بهره‌برداری به موقع از اطلاعات است. هسته اصلی این رشته را مهندسی کامپیوتر به ویژه گرایش نرم‌افزار تشکیل می‌دهد.

در کشور ما نیز در راستای ایجاد تغییرات بنیادین و منطقی و دستیابی به نیروهای متخصص و کارآمد رشته فناوری اطلاعات به صورت متمرکز و غیر متمرکز در مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاه‌ها ارائه می‌شود. در واقع می‌توان گفت ورود رشته IT به مجموع رشته‌های ارائه شده در دانشگاه‌های کشور به ابتدای سال ۱۳۸۰ و هم‌زمان با اوج گرفتن مباحث مربوط به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در ایران بازمی‌گردد. اما در سال ۱۳۸۱ رشته مهندسی فناوری اطلاعات به طور رسمی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد پذیرش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت و به طور هم زمان در سه دانشگاه علم و صنعت، امیرکبیر و شیراز تدریس شد. از آن پس تاکنون رشته IT در مقاطع تحصیلی مختلف و توسط دانشگاه دولتی و غیر دولتی به دانشجویان آموزش داده می‌شود و علی‌رغم نوپایی طرفداران قابل توجهی دارد. 

ماهیت رشته فناوری اطلاعات

رشته IT در ایران ماهیتی میان‌رشته‌ای دارد. یعنی رشته‌ای خالص نیست و از تلفیق رشته‌هایی نظیر مدیریت، مهندسی صنایع، مهندسی الکترونیک و مهندسی کامپیوتر به ویژه نرم‌افزار به وجود آمده است. بر این اساس، رشته فناوری اطلاعات در دوره کاردانی بیشتر به  مسائل مربوط به وب می‌پردازد. در دوره کارشناسی نیز متقاضیان را با عملیات شبکه اجرای آن در سازمان‌ها آشنا می‌کند و در پایان این دوره، اندک اندک وارد مباحث مدیریت پروژه می‌شود. البته قابل ذکر است کارشناسی ارشد IT گرایش‌های عمده‌ای نظیر تجارت الکترونیکی، سیستم‌های چندرسانه‌ای، مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی، امنیت اطلاعات، شبکه‌های کامپیوتری و مهندسی فناوری اطلاعات دارد که برخی از این آن‌ها در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شود. در دوره کارشناسی ارشد نیز ضمن تکمیل مدیریت پروژه به ارائه راه حل‌های مناسب برای مسائل پیچیده سازمانی می‌پردازد. انجام امور تحقیقاتی و دستیابی به نظریه‌های جدید از محورهای اصلی در مقطع دکتراست هر چند این مقطع در ایران ارائه نمی‌شود.

دروس رشته فناوری اطلاعات

مرور سرفصل دروس رشته فناوری اطلاعات نشان می‌دهد اجرای برخی اصول قانون اساسی در راستای سازمان‌دهی اطلاعات، چگونگی بهره‌برداری کیفی از داده‌ها و یکپارچه‌سازی و انتقال سریع آن‌ها از جمله محورهایی است در تعیین دروس این رشته مدنظر قرار می‌گیرد. رشته IT نیز مانند بسیاری رشته‌های دیگر شامل دروس پایه، اصلی، تخصصی و عمومی است.

• دروس پایه: این دروس در مقطع کارشناسی معمولا شامل ریاضی، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، فیزیک و کارگاه عمومی است.
• دروس اصلی: شامل ساختمان‌های گسسته، مبانی کامپیوتر و برنامه‌سازی، زبان ماشین و برنامه‌نویسی سیستم، ساختمان داده‌ها، مدارهای منطقی، معماری کامپیوتر، برنامه‌سازی پیشرفته، سیستم‌های عامل، پایگاه داده‌ها و طراحی الگوریتم‌هاست. همچنین مهندسی نرم‌افزار، شبکه‌های کامپیوتری، مبانی الکترونیک دیجیتال، هوش مصنوعی، اصول و مبانی مدیریت، مبانی اقتصاد مهندسی، آزمایشگاه شبکه، آزمایشگاه پایگاه داده‌ها، شیوه ارائه مطالب علمی و فنی، زبان تخصصی و آزمایشگاه سیستم عامل از دیگر دروس اصلی این رشته به شمار می‌رود.
• دروس تخصصی: این دروس نیز به مبانی فناوری اطلاعات، مهندسی فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیکی، مدیریت و کنترل پروژه‌های IT، برنامه‌ریزی استراتژیک IT، آموزش الکترونیکی، محیط‌های چندرسانه‌ای، پروژه IT و کارآموزی تقسیم می‌شود.

تفاوت رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار با فناوری اطلاعات

به طور کلی ارتباط میان فناوری اطلاعات و نرم‌افزار مانند رابطه پزشک متخصص و دکتر داروساز است، یعنی پزشک صرفا به تجویز دارو و داروساز به ساخت دارو بسنده می‌کند. مهندسی نرم‌افزار به صورت ریشه‌ای و بنیادین ضمن استفاده از پایه ریاضی و با عمق قابل توجه موضوعات را مورد توجه قرار می‌دهد، در حالی که مهندسی فناوری اطلاعات بیشتر جنبه‌های فناورانه و کاربردی نرم‌افزار را بررسی می‌کند. از سویی دیگر، مهندس نرم‌افزار به ارائه راه حل برای حل مسائل پیچیده سازمانی می‌پردازد، در حالی که مهندس IT پیاده‌سازی راه حل‌ها با استفاده از تکنیک را بر عهده می‌گیرد.

توانمندی‌ها و ویژگی‌های لازم

با توجه به ماهیت میان رشته‌ای مهندسی فناوری اطلاعات‌، دانشجوی این رشته لازم است که به دو مبحث علوم مدیریت و کامپیوتر علاقه‌مند باشد. همچنین باید در ریاضی توانمند و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد زیرا به گفته «الکساندروف» ریاضیدان و فیلسوف معاصر شوروی، ریاضی، کاربرد فراوانی در سایر دانش‌ها، صنعت و در همه زمینه‌های مربوط به زندگی بشری دارد این رشته در حال حاضر از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی دانشجو می‌پذیرد اما استادان دانشگاه‌ها معتقدند این رشته باید از بین داوطلبان هر ۵ گروه آزمایشی دانشجو بپذیرد و آزمون این رشته باید به صورت نیمه متمرکز برگزار شود تا علاقه‌مندترین و مستعدترین داوطلبان در این رشته پذیرش شوند. 

توجه به نیازهای بازار کار

یکی از مهم‌ترین عوامل جذب نیرو در بازار کار توجه به نیازهای جامعه هنگام تربیت دانش‌آموختگان است. در حال حاضر بازار کار ایران، بیش از هر چیز به تکنسین فناوری اطلاعات نیاز دارد که این امر مستلزم تحصیل در پایه کاردانی است، زیرا امروزه بسیاری از مراکز نظیر مدارس، بانک‌ها و غیره به سیستم کامپیوتر مجهز هستند و به افرادی نیازمندند که قادر به نگهداری و پشتیبانی از آن‌ها باشند و این اقدام نه به مهندس احتیاج دارد و نه فرد دارنده مدرک دیپلم توانایی انجام این کار را دارد. لذا با توجه به رشد فناوری اطلاعات در کشور، زمانی به مهندس IT احتیاج خواهیم داشت که برنامه‌های وسیع و مدیریتی در این حوزه داشته باشیم و IT تا لایه‌های عمقی جامعه نیز پیش رفته باشد.

در حال حاضر وزارت بازرگانی در پی آن است که سیستم تجارت ایران را مانند کشورهای پیشرفته، الکترونیکی کند. این پروژه بسیار پیچیده است و نیاز به تعداد قابل توجهی متخصص IT دارد. تا جایی که اگر همه دانشجویان ما وارد بازار کار شوند باز هم پاسخگویی نیاز این پروژه و پروژه‌های مشابه نخواهند بود. حتی در کارهایی ساده‌تر مانند مکانیزه شدن سیستم یک اداره، نیاز به متخصص این رشته است. به عبارت دیگر در حال حاضر، همه چیز به سمت IT پیش می‌رود و به همین دلیل فارغ‌التحصیلان این رشته اگر توانمند باشند، بیکار نخواهد ماند.

 

جست‌وجوی آگهی

استخدام رشته فناوری اطلاعات

برای مشاهده سایر رشته ها اینجا کلیک کنید