شغل مهندسی عمران چیست
اگر شما عاشق طراحی و ساخت اشیا و مصنوعات مختلف هستید و به ریاضی و فیزیک هم علاقه دارید، شغل مهندس عمران مناسب شماست.
معرفی اجمالی مهندسی عمران
مهندسی عمران از جمله مشاغلی است که هدف آن کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هر چیزی که به آبادی یک کشور باز می‌گردد مانند سد، فرودگاه، جاده، راه‌آهن، برج، تونل، دکل‌های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاه‌های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. برای آغاز پروژه‌های عمرانی به یک مهندس کارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است.
مهندس عمران به طراحی و مدیریت انواع پروژه‌های ساختمانی از تعمیر پل گرفته تا ساخت یک استادیوم ورزشی جدید می‌پردازد. عملکرد او در انجام محاسبات ریاضی و مهارت‌های فناوری اطلاعات عالی است. همچنین باید بتواند به خوبی طرح‌ها و ایده‌هایش را برای دیگران بیان کند و در نتیجه باید مهارت‌های ارتباطی بسیار خوبی داشته باشد. یک مهندس عمران بایستی در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، برج‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و غیره مسئولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرد.
وظایف مهندس عمران
زمینه‌های تخصصی مهندسی عمران شامل موارد زیر است:
- سازه: سدها، ساختمان‌ها، سکوهای دریایی و خطوط لوله
- حمل و نقل: جاده‌ها، راه‌آهن، کانال‌ها و فرودگاه‌ها
- محیط زیست: شبکه‌های تامین آب، سیستم‌های آب‌رسانی زیر زمینی و ساخت موانع سیل
- دریایی: بنادر و سیستم‌های دفاعی دریایی
- ژئوتکنیک: استخراج از معدن، عملیات خاکی و ساخت پایه
مهندس عمران معمولا در کنار متخصصانی مانند معماران، مهندسان نقشه‌کشی، ناظران و پیمان‌کاران ساختمان کار می‌کند. وظایف مشترک او در همه زمینه‌های تخصصی ذکر شده و در ارتباط با سایر مهندسان عبارتند از:
- بحث و گفتگو درباره تجهیزات لازم با مشتری، کارفرما یا همکاران
- تحلیل داده‌های ارسالی توسط ناظران، نقشه‌کشی و آزمایش مواد و مصالح با استفاده از نرم‌افزار مدل‌سازی کامپیوتری
- آزمایش خاک برای تعیین کیفیت و قدرت پایه سازه مهندس عمران
- تهیه نقشه‌ها با کمک نرم‌افزار طراحی کامپیوتری
- قضاوت در خصوص امکان‌پذیری پروژه‌ها با ارزیابی مواد، هزینه‌ها، زمان و نیروی کار موجود
- ارزیابی ریسک‌ها و اثرات محیطی پروژه‌ها
- تهیه پیشنهاد برای مناقصه‌ها، گزارش به مشتریان، مراکز دولتی و سازمان‌های برنامه‌ریز
- مدیریت، هدایت و نظارت بر پیشرفت هر مرحله از تولید
- اطمینان از مجهز بودن بخش‌های مختلف به تجهیزات ایمنی و سلامت و رعایت شدن قوانین و زمان‌بندی‌ها
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز مهندسی عمران
- مهارت عالی در فناوری اطلاعات، ریاضیات و علم مهندسی: زیرا در غیر این صورت کارفرما نمی‌تواند مسئولیت ساخت یک ساختمان چندین طبقه، یک پل که روزانه هزاران خودرو از روی آن تردد می‌کنند یا ساخت یک تونل را به او بسپارد
- توانایی شرح درست و واضح ایده‌ها و طرح‌ها: به منظور توان انتقال مفاهیم پیچیده مهندسی به کارگران برای انجام کار یا به کارفرما و یا سرمایه‌گذار برای حمایت مالی و لجستیکی از پروژه
- توانایی تحلیل داده‌های زیاد، ارزیابی راه حل‌ها و انجام تصمیم‌گیری درست: به عنوان مثال اگر به تونل نیایش، پل طبقاتی صدر یا بزرگراه امام علی(ع) در تهران سری زده باشید متوجه شده‌اید که مهندسان و مدیران این پروژه‌ها برای انجام موفق آن‌ها از چه پیچیدگی‌هایی عبور کرده‌اند و با چه مسایلی در جریان پروژه روبه‌رو بوده‌اند. وجود موانع مختلف از ساختمان‌های موجود در مسیر گرفته تا لوله‌های آب و گاز و فاضلاب و ماشین‌های در حال حرکت از اطراف محل پروژه بخشی از این موانع است. بی‌گمان بدون تحلیل دقیق داده‌ها و ارزیابی راه حل‌ها و تصمیم‌گیری درست، اجرای این پروژه‌ها با موفقیت همراه نخواهد بود.
- مهارت مدیریت پروژه: زیرا در بسیاری از پروژه‌های عمرانی مدیران پروژه از بین مهندسان عمران انتخاب می‌شوند.
- توانایی انجام پروژه‌ها در چارچوب بودجه و زمان تعیین شده
- مهارت کار تیمی: به ویژه با اشخاصی که به عنوان کارگر شاید از نظر فرهنگی و اعتقادی با شما تفاوت داشته باشند
- دانش کامل نسبت به قوانین و مقررات: به ویژه قوانین ایمنی و استاندارد برای پیشگیری از وقوع حادثه
- مهارت نوشتاری: برای تهیه گزارش و توضیحات درباره پیشرفت پروژه
مهارت‌های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی عمران
امروزه نرم‌افزارهای رایانه‌ای یکی از مهم‌ترین ابزارهای کمکی مهندس عمران است. اگر به بررسی اجمالی آگهی‌های استخدامی مهندس عمران بپردازید، متوجه خواهید شد بیشتر کارفرمایان، شرکت‌ها و سازمان‌ها یکی از شرایط جذب مهندس عمران را تسلط بر نرم‌افزارهای مربوط به حوزه مهندسی عمران قرار داده‌اند. بنابراین اگر می‌خواهید در شغل مهندسی عمران موفق باشید، و به راحتی بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود بیابید یا اگر در این حوزه شاغل هستید و می خواهید پله‌های ترقی را سریع‌تر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم‌افزارهای تخصصی مهندسی عمران یکی از راه‌های اصلی و مطمئن برای شماست. برخی از مهم‌ترین نرم‌افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی عمران در جدول زیر فهرست شده‌اند.
| نرم‌افزار | توضیح نرم‌افزار |
|---|---|
| ETABS | نرم‌افزار تحلیل و طراحی انواع سازه‌های ساختمانی |
| Auto Cad | نرم‌افزار طراحی‌های دو بعدی و سه بعدی و علوم مهندسی مرتبط با نقشه‌کشی |
| CSiBridge | نرم‌افزار طراحی پل‌ها |
| Matlab | نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی |
| Staad Pro | نرم‌افزار آنالیز و طراحی سازه‌های فلزی، بتنی، چوبی، آلومینیومی و سازه‌های ترکیبی |
| Plaxis Professional | نرم‌افزار مهندسی خاک و پی |
| SAFE | نرم‌افزار تحلیل و آنالیز اجزای پی و فونداسیون |
| Revit | نرم‌افزار مدل‌سازی و طراحی نقشه‌های ساختمانی |
| SAP | نرم‌افزار طراحی و آنالیز سازه |
| Ansys | نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی |
| Catia | نرم‌افزار طراحی قطعات |
| Solidworks | نرم‌افزار طراحی قطعات |
| Tekla Structures | نرم‌افزار طراحی و مدل‌سازی بسیار پیشرفته و مدرن سازه‌های فلزی و بتونی عظیم |
| SDR Map | نرم‌افزار نقشه‌برداری و تهیه نقشه‌های توپوگرافی |
تحصیلات لازم و شرایط کار شغل مهندسی عمران
فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی عمران در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند وارد این حوزه شوند. البته در خیلی از مواقع فارغ‌التحصیلان رشته‌های دیگری مانند معماری یا شهرسازی نیز می‌توانند در شغل مهندسی عمران شاغل شوند. به طور معمول مهندس عمران به صورت تمام وقت کار می‌کند. در صورت بروز مشکل یا وجود ضرب‌الاجل برای اتمام بعضی از پروژه‌ها، لازم است در خارج از ساعات معمول نیز کار کند. زمان کاری مهندس عمران معمولا بین دفتر کار و محل پروژه تقسیم می‌شود. کار در محل پروژه با شرایط آب و هوایی مختلف و معمولا با سفرهای کاری همراه است.
آینده شغلی، بازار کار و فرصت‌های استخدامی مهندسی عمران
مهندس عمران می‌تواند در پروژه‌های ساخت جاده‌ها، ساختمان‌ها، فرودگاه‌ها، تونل‌ها، سدها، پل‌ها و سیستم‌های آب و فاضلاب در بخش دولتی و خصوصی مشغول کار شود. در صورت داشتن مدارک عالی، مهندسی عمران می‌تواند در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی کار کند. مهندس عمران در پروژه‌های ساخت و ساز برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کار دریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذی‌صلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری‌ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت و مجوزهای دیگر، نقشه‌هایی را می‌پذیرند که توسط مهندسان دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشد و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.
در ایران آمار دقیقی از میزان اشتغال مهندسان عمران در دسترس نیست اما طبق مصاحبه‌های انجام شده با افراد شاغل در این حوزه و اخبار و تحلیل‌های موجود بازار کار مهندسان عمران نسبت به سایر مشاغل شرایط بهتری دارند هر چند که این شرایط به تناسب میزان بودجه عمرانی دولت تغییر می‌کند. البته موضوع قابل توجه در مورد وضعیت اشتغال و استخدام فارغ‌التحصیلان مهندسی عمران مانند سایر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، عدم تناسب تقاضای بازار کار با تعداد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی است. موضوعی که در چند سال اخیر اغلب دانش‌آموختگان از آن رنج می‌برند و در بسیاری از مواقع مجبور می‌شوند در حوزه‌ای خارج از تخصص خود اقدام به کار نمایند. بنابراین وضعیت اشتغال مهندسی عمران در ایران همراه تابعی از قوانین و مقررات دولتی و همچنین بودجه عمرانی دولت در هر سال است و از آنجا که بخش خصوصی نیز تابع قوانین و بودجه دولتی رشد و افول می‌کند، هر گونه تغییر در آن باعث افزایش یا کاهش تقاضای نیروی کار در بازار نیروی انسانی خواهد شد.
شخصیت‌های مناسب شغل مهندسی عمران
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم‌ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی است. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فرد ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت اند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در همه مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموما این کار را بیشتر می‌پسندند و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
از تجربیات دیگران استفاده کنید!
مطالعه تجربیات شرکت کنندگان آزمون‌های استخدامی سازمان‌های مختلف در دوره های گذشته می تواند نقش بسزایی در قبولی شما در سازمان مورد نظر داشته باشد.
۷۹ نظر برای آشنایی با شغل مهندس عمران